Definicja zawodu medycznego
Żaden akt w polskim systemie prawnym nie uregulował ostatecznie tego, co należy rozumieć pod pojęciem zawodu medycznego. Istnieje kilka ustaw i rozporządzeń, które niekiedy różnią się między sobą dość istotnie. Wątpliwości nie ma natomiast co do niektórych profesji, które zostały opisane w odrębnych przepisach. Zaliczamy do nich następujące zawody:
- lekarz,
- pielęgniarka,
- położna,
- ratownik medyczny,
- farmaceuta,
- fizjoterapeuta,
- diagnosta laboratoryjny.
Wymienione powyżej profesje należą do grupy zawodów regulowanych, co oznacza, że aby je wykonywać, należy spełnić określone warunki i uzyskać odpowiednie uprawnienia. Zazwyczaj jest to prawo wykonywania zawodu przyznawane na podstawie wymaganych dokumentów przez samorządy zawodowe (np. okręgowe rady lekarskie czy aptekarskie). Na pierwszy rzut oka widać jednak, że podana lista nie wyczerpuje tematu - każdy, kto choć raz był w szpitalu zdaje sobie sprawę, że w opiekę nad pacjentem zaangażowanych jest znacznie więcej osób. Od kilkunastu lat w środowiskach personelu medycznego otwarcie mówi się o potrzebie stworzenia ustawy regulującej pracę osób wykonujących inne zawody medyczne. Do tej pory powstał jednak tylko projekt takiego aktu prawnego. Wyszczególniono w nim następujące zawody:
- asystentka stomatologiczna,
- dietetyk,
- ekektrokardiolog,
- higienistka stomatologiczna,
- higienistka szkolna,
- logopeda,
- masażysta,
- opiekun medyczny,
- optometrysta,
- optyk okularowy,
- ortoptysta,
- protetyk słuchu,
- psychoterapeuta,
- ratownik medyczny,
- technik analityki medycznej,
- technik dentystyczny,
- technik farmaceutyczny,
- technik ortopeda,
- terapeuta zajęciowy.
Jak widać od czasu opracowania projektu ustawy odrębne regulacje prawne ustanowiono tylko w odniesieniu do zawodów fizjoterapeuty i ratownika medycznego. Szeroką listę zawodów medycznych zdawało się uwzględniać Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz. U. Nr 173, poz. 1419), które do zawodów związanych z medycyną zaliczało także następujące:
- specjalista epidemiologii,
- specjalista fizyki medycznej,
- specjalista inżynierii medycznej,
- specjalista promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej,
- psycholog kliniczny,
- neurologopeda,
- specjalista zdrowia środowiskowego.,
Niniejszy akt prawny został jednak uchylony przez Ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, w której ustawodawca również nie zajął jednoznacznego stanowiska w kwestii klasyfikacji zawodów medycznych.
Osoby wykonujące zawody medyczne a personel medyczny
W potocznym rozumieniu te dwa pojęcia przyjęło się traktować jako równoznaczne. Nie jest to jednak do końca prawda, ponieważ pojęcie personelu medycznego jest szersze. Obejmuje osoby wykonujące zawody medyczne oraz dodatkowy personel, który jest zatrudniony w placówkach medycznych, aczkolwiek nie świadczy usług medycznych, na przykład salowe. Osoby wykonujące zawody medyczne są natomiast uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych.
Jakie cechy są ważne w zawodach medycznych?
Bez względu na to, czy w przyszłości zostaniecie lekarzami, fizjoterapeutami, dietetykami czy specjalistami elektroradiologii, jako przedstawiciele środowiska medycznego powinniście kierować się kilkoma ważnymi zasadami. Cechy, które są ważne w zawodach medycznych to:
- Dyskrecja - informacje o stanie zdrowia pacjenta należą do danych wrażliwych. Ich ujawnienie jest nie tylko karalne, ale także podważa zaufanie pacjenta do pracowników systemu ochrony zdrowia.
- Empatia - pacjenci zazwyczaj poszukują pomocy, kiedy zmagają się z poważnymi problemami zdrowotnymi. Musi to wiązać się z dużą dawką stresu dla nich samych, a także ich bliskich. Z tego powodu odpowiednia komunikacja i wrażliwe podejście wydają się bardzo ważną sprawą.
- Skrupulatność - nietrudno wyobrazić sobie, jakie skutki może mieć pomylenie nazwy lub dawki leku czy przeprowadzenie badania obrazowego u pacjenta, u którego jest ono przeciwwskazane. Zawody medyczne wiążą się z olbrzymią odpowiedzialnością za ludzkie życie i zdrowie.
- Tolerancyjność - pacjenci, tak jak wszyscy ludzie, są różni. Mają różne poglądy polityczne i religijne oraz różne podejście do życia. Różnice światopoglądowe między podopiecznymi a personelem medycznym nie mogą wpływać na jakość opieki, a także na charakter relacji z pacjentem.
- Gotowość do podwyższania swoich kwalifikacji - medycyna jako bardzo dynamicznie rozwijająca się dyscyplina narzuca na profesjonalistach, którzy ją praktykują, konieczność ustawicznego rozwoju, nauki i zdobywania nowych umiejętności.
