Praca jako scenarzysta – jak zarabiać na pisaniu scenariuszy?
Czym zajmuje się scenarzysta?
Scenarzysta to osoba zajmująca się przygotowaniem scenariusza, czyli utworu literackiego, na podstawie którego powstaje film. Tekst musi być przygotowany zgodnie ze sztywnymi zasadami sztuki scenopisarstwa. Oznacza to, żekażdy scenariusz musi składać się z określonych elementów(treatment, logline, synopsis, drabinka scen, tekst właściwy podzielony na sceny) oraz charakteryzować się spójną historią (struktura dramatyczna) z wyrazistymi bohaterami. Ponadtonależy pamiętać o zachowaniu formy właściwej dla scenariusza, w co wchodzi m.in. odpowiednie formatowanie tekstu oraz układ graficzny. Gdy tekst trafi już w ręce producenta, nadchodzi czas dokonywania coraz to kolejnych poprawek. W niektórych przypadkach mogą ich być dziesiątki i setki, a każda, nawet najmniejsza zmiana może naruszyć kruchą strukturę dramaturgiczną całości. Doświadczeni scenarzyści przyznają, żefaza poprawek jest zawsze najtrudniejsza, bo wymaga od twórcy długich godzin pracy oraz doskonałego opanowania rzemiosła. Co ciekawe, na podstawie scenariusza powstaje tzw. scenopis, czyli techniczny plan produkcji zawierający informacje na temat ustawienia kamery, oświetlenia itd. To właśnie na podstawie scenopisu, a nie scenariusza reżyser realizuje film.
Jak wygląda współpraca scenarzysty i producenta?
Część scenarzystów pracuje na bezpośrednie zlecenie producentów, tj. dostaje od nich pomysł oraz konkretne wytyczne, które trzeba przerobić na gotowy tekst. Dotyczy to przede wszystkim produkcji seriali telewizyjnych, które często potrzebują dziesiątek, a nawet setek scenariuszy rocznie. W tym modelu scenarzysta ma z reguły mało czasu na stworzenie tekstu, ale w zamian za to ma gotową historię, co oszczędza czasu pracy. Natomiast scenarzyści filmowi bardzo często tworzą scenariusz, korzystając z własnego pomysłu.Muszą oni sprzedać swój tekst producentom, co zdarza się rzadko i nie zawsze prowadzi do powstania filmu. Pomagają w tym wspomniane już elementy scenariusza takie jak logline (jednozdaniowy opis filmu), synopsis (krótki opis najważniejszych elementów fabuły) oraz treatment (szczegółowe, kilkustronowe streszczenie scenariusza). Każdy z tych trzech elementów może okazać się kluczem do zainteresowania producenta tekstem, o czym powinien pamiętać każdy początkujący scenarzysta.
Jak zostać scenarzystą?
Choć niektóre polskie uczelnie oferują studia z zakresu scenopisarstwa, to podjęcia pracy jako scenarzystą nie jest wymagane żadne formalne wykształcenie.Wystarczy dobrze władać piórem, doskonale opanować rzemiosło scenopisarskie, poznać wszystkie zasady konstruowania historii oraz opowiadania obrazem i... napisać dobry scenariusz. To właśnie w ten sposób najłatwiej zaistnieć w branży – stworzyć jeden lub kilka doskonałych scenariuszy do filmów (niekoniecznie pełnometrażowych - wielu scenarzystów zaczynało od krótkich i średnich metraży), a następnie sprzedać je producentom. To dobre na jednorazowy zarobek, szczególnie że konkurencja na polskim rynku jest duża, a ilość robionych filmów niewielka. Dlategowiększość polskich scenarzystów żyje z pracy na zlecenie telewizji, dla której tworzy scenariusze do seriali i paradokumentów. By zostać zatrudnionym przez telewizję, trzeba generalnie posiadać doświadczenie, najlepiej potwierdzone przez portfolio zawierające kilka dobrej jakości scenariuszy. Pracodawca chętniej też patrzy na absolwentów scenopisarstwa lub innych kierunków związanych z filmem, ale nie jest to kluczowy atut.Najważniejsza jest umiejętność pisania dobrych tekstów, a także terminowość, skrupulatność oraz doskonała znajomość rzemiosła.
A zatem jeśli chcesz zostać scenarzystą, masz dwie drogi. Możesz albo samodzielnie pracować nad scenariuszami i spróbować sprzedać je producentom, albo pójść na studia lub kurs ze scenopisarstwa i pracować pod okiem doświadczonych nauczycieli. Obie drogi są wartościowe, aleostatecznie liczy się tylko i wyłącznie efekt twojej pracy, czyli scenariusz.
Ile zarabia scenarzysta?
W Polsce jedynie kilkanaście osób żyje z pisania scenariuszy. Rodzimy rynek produkcji filmowej jest relatywnie niewielki, co przekłada się na trudności ze znalezieniem stałego zatrudnienia, szczególnie że wynagrodzenie otrzymuje się nie za czas pracy, a za zrealizowane zlecenie. To właśnie dlatego trudno podać konkretną kwotę średnich zarobków scenarzysty. Zamiast tego przyjrzyjmy się wynagrodzeniu, jakie można otrzymać za gotowy tekst.W przypadku scenariuszy filmów pełnometrażowych przeznaczonych z myślą o kinie scenarzysta zazwyczaj zarobi ok. 20-70 tys. złotych, w zależności od potencjału komercyjnego. Wynagrodzenie za odcinek wysokiej jakości serialu telewizyjnego to 4-7 tys. złotych, zaś za scenariusz jednego epizodu paradokumentu można otrzymać ok. 1,5-3 tys. zł. Z pozoru nie są to małe kwoty, ale warto pamiętać, żeprzygotowanie dobrej jakości scenariusza do filmu pełnometrażowego to kilkaset godzin wymagającej pracy, która nie zawsze zostanie doceniona przez producentów. Warto przy tym zaznaczyć, że scenarzyści telewizyjni są czasami w stanie przygotować nawet kilka scenariuszy odcinków w miesiącu, co może przełożyć się na zaskakująco atrakcyjną wypłatę.
Czy da się żyć z pisania scenariuszy?
Odpowiedź na powyższe pytanie brzmi:tak, ale zdarza się do bardzo rzadko. Zawodowych scenopisarzy jest w Polsce kilkunastu, ale kolejne kilkaset osób traktuje ten zawód jako sposób na dorabianie pieniędzy. Jeżeli masz talent pisarski, miłość do kina oraz odpowiedni dryg, to daj sobie szansę. Bardzo dobry scenariusz zawsze się sprzeda, a „tylko” dobry tekst ma na to sporą szansę.Z początku potraktuj scenopisarstwo jako hobby, a nie pracę– przygotuj plan awaryjny, gdyby ta ścieżka kariery nie dawała ci wystarczających perspektyw.
