Czym się różnią praktyki od staży?

Praktyka a staż

Na wstępie warto zdefiniować, czym są praktyki i staże, by lepiej zrozumieć ich specyfikę, a także zachodzące między nimi różnice.

Praktyki są elementem programu edukacyjnego. Uczący się ma z nimi do czynienia już na ponadpodstawowym etapie kształcenia. Umożliwiają lepsze poznanie specyfiki danej profesji.

Staże dedykowane są osobom, których dyspozycyjność pozwala na wypełnianie obowiązków zawodowych w trakcie ośmiogodzinnego dnia pracy. Nacisk kładziony jest już nie na oswojenie się z wybraną branżą, ale na zdobycie ściśle określonych umiejętności charakterystycznych dla danego stanowiska.

Wiele osób stawia między praktyką a stażem znak równości. Z jakich powodów?

Ich cel jest bardzo podobny – chodzi o kształcenie zorientowane na polepszenie swojej sytuacji na rynku pracy, a docelowo zdobycie zatrudnienia. Dokumenty potwierdzające praktykę lub staż mogą stać się dużym atutem. Najlepsi pracodawcy poszukują rzutkich i dynamicznych pracowników, a ktoś, kto nie boi się różnorodnych wyzwań zawodowych, jest bez wątpienia posiadaczem tych cech. Staże i praktyki są świetną szkołą życia, która pozwala nie tylko poszerzyć kompetencje zawodowe, ale także kształcić tzw. umiejętności miękkie, bardzo potrzebne w niemal wszystkich profesjach.

Wymienione powyżej podobieństwa pomagają zrozumieć, dlaczego obydwa pojęcia są często używane synonimicznie. Niemniej – zwłaszcza stając przed możliwością rozpoczęcia praktyki lub stażu – warto pamiętać, że nie są tożsame.

Jak długo trwają praktyki i staże?

Podjęcie stażu to dłuższe zobowiązanie – trwa zwykle pół roku lub rok, ale zdarzają się staże odbywane aż przez dwa lata. Praktyki studenckie lub szkolne nie trwają tak długo, te realizowane przez studentów mogą być proporcjonalnie podzielone na dwa semestry danego roku akademickiego. Czas trwania praktyk bywa dość elastyczny, zależny od indywidualnych ustaleń zainteresowanych. Nie jest to żadna fanaberia – praktykant wciąż uczęszcza na lekcje lub studiuje, zatem praktyki nie mogą kolidować z jego planem zajęć.

Stażysta pracuje zwykle w wymiarze 40 godzin tygodniowo (8 godzin dziennie), w jego przypadku wykluczone są nadgodziny oraz praca w godzinach nocnych.

Co z umową i ubezpieczeniem poczas praktyk i stażu?

Przed rozpoczęciem współpracy, bez względu na to, czy jesteś stażystą czy praktykantem, trzeba zadbać o formalności. Umowa może być:

1. dwustronna - inicjująca praktyki staż, podpisywana między stażystą a pracodawcą; najczęstszą formą jest umowa zlecenie lub umowa o praktyki absolwenckie.
2. trójstronna - podpisywana w przypadku większości praktyk studenckich zleconych przez uczelnię, zawierana między praktykantem, uczelnią a pracodawcą. Formalnie taka umowa nazywana jest umową o organizację studenckich praktyk zawodowych.

Bardzo istotną kwestią jest ubezpieczenie w trakcie trwania praktyk. W przypadku praktyk studenckich jego koszt może (ale nie musi!) pokrywać uczelnia. Warto wcześniej zapytać, czy tak właśnie będzie, aby uniknąć ewentualnej przykrej niespodzianki, gdy za ubezpieczenia trzeba będzie płacić z własnej kieszeni. A dlaczego „ubezpieczenia”, nie „ubezpieczenie”?

Żeby zrealizować praktyki, potrzebne są dwa: ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) oraz ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC).

W przypadku stażu, na który kieruje osobę bezrobotną urząd pracy, składki na ubezpieczenia (emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne) odprowadza powiatowy urząd pracy, czyli podmiot kierujący na staż.

Jaki będzie Twój zakres obowiązków?

Praktykant podlega dość ścisłemu nadzorowi opiekuna praktyk, który powinien także wspierać nowicjusza radą i pomocą. Rzadkością jest sytuacja, gdy praktykant otrzymuje szczegółową listę zadań czy obowiązków. Nie oznacza to oczywiście, że może robić, co mu się podoba lub zostają mu powierzone obowiązki niezgodne z jego kierunkiem kształcenia.

Stażysta natomiast dysponuje otrzymaną od pracodawcy listą zadań do wykonania. Obok sumiennej realizacji obowiązków jest zobligowany do przestrzegania firmowych ustaleń, spełniania poleceń pracodawcy oraz możliwie najwcześniejszego poinformowania o swojej nieobecności wynikającej z niezależnych od stażysty czynników. W przypadku stażu z urzędu pracy stażysta musi także przygotować dokumentację przebiegu stażu w formie raportu.

W jaki sposób zostaniesz oceniony?

Jak zweryfikować zakres praktyk oraz zaangażowanie i postępy praktykanta? Służą temu dokumenty określane jako karty praktyk zawodowych. To na nich pojawią się informacje na temat przebiegu praktyk, a także ocena efektywności ich wykonawcy. Po zakończeniu stażu otrzymuje się natomiast opinię, która może stać się cennym dokumentem podczas starań o pracę. Kluczowe aspekty oceny kandydata to określenie jego stosunku do pracy, zaangażowania w podejmowane obowiązki i zdolności do efektywnej komunikacji z zespołem.

Wynagrodzenie za praktyki lub staż

Zapłata za pracę wykonywaną w ramach stażu jest już niemal oczywistością. Trochę inaczej ma się sprawa w przypadku praktyk, które są często darmowe albo dość skromnie opłacane. Przed przystąpieniem do pracy warto oczywiście wyjaśnić tę kwestię, by uniknąć ewentualnej przykrej niespodzianki, generalnie jednak pogląd, że praktyczna nauka profesji ma być jedyną gratyfikacją, jest coraz częściej kwestionowany. Zanim zdecydujesz się na daną firmę, sprawdź, jakie stawki oferują jej konkurenci. Odpowiedź na to pytanie, w połączeniu z wiedzą o warunkach i trybie pracy, pozwoli Ci podjąć satysfakcjonującą decyzję.

Czy trzeba zatem rezygnować z ofert praktyk i staży bez wynagrodzenia? Niekoniecznie. Jeżeli firma lub instytucja oferująca takie formy współpracy jest dla Ciebie z jakichś względów interesująca – wymieńmy chociażby jej markę i historię, jaką wokół siebie zbudowała – nic nie stoi na przeszkodzie, by skorzystać z okazji. Pamiętaj, że staż czy praktyka nie są, a przynajmniej nie powinny być, wyłącznie sposobem na podreperowanie budżetu. Warto zwrócić uwagę na długoterminowe korzyści, takie jak poszerzenie kompetencji zawodowych czy zwiększenie wartości swojej oferty na rynku pracy.

Podsumowanie różnic pomiędzy praktykami a stażem

1. Praktyki są zwykle krótsze od stażu, czas ich trwania często liczony jest w tygodniach, stażu zaś – w miesiącach.
2. Praktyki odbywają się z reguły w oparciu o umową trójstronną, staże natomiast dwustronną.
3. Praktyki są przeważnie darmowe, a staże płatne.
4. Staż pozwala przyswoić rzeczywiste, namacalne umiejętności, których czasem nie uzyskują praktykanci.
5. Stażysta ma zwykle większe możliwości decyzyjne odnośnie pełnionych obowiązków.
6. Praktyki są często niezbędne, by ukończyć studia, staż jest nadprogramowy, więc nieobowiązkowy.
7. Ze stażu korzystają nie tylko osoby, które jeszcze się uczą, często programy stażowe kierowane są na przykład do osób bezrobotnych lub niepełnosprawnych.

Praktyki lub staż - co wybrać?

Mając możliwość wyboru między praktyką a stażem, dokonujemy zwykle szybkiego porównania, skupiając się zwłaszcza na aspekcie finansowym, choć ważną rolę odkrywa też czas, jaki musimy poświęcić na daną formę podniesienia swoich zawodowych kwalifikacji. Tymczasem wiele osób zapomina o bardzo istotnej kwestii, jaką jest specyfika wykonywanych obowiązków. Jeśli to, czego możesz się nauczyć, otworzy bądź chociaż znacząco ułatwi Ci drogę do wymarzonej profesji to... bingo! Znalazłeś właśnie najważniejszą długoterminową korzyść – warto na nią postawić bez względu na to, czy oferuje ją praktyka czy staż.

Gdzie szukać praktyk i staży?

Zarówno w przypadku stażu, jak i praktyk, należy wybrać potencjalnego pracodawcę, a następnie odpowiednio mu się zarekomendować. Z reguły łatwiej jest dostać się na praktyki, zwłaszcza, że często oferuje je uczelnia. Przyszłym stażystom nierzadko pomagają natomiast urzędy pracy, które mogą ustalić z firmą, że dobre wykonywanie obowiązków przez stażystę zapewni mu w niej zatrudnienie. Nie jest to jednak jedyna możliwość otrzymania stażu. Studenci mogą skorzystać z ofert uczelnianych biur karier, odwiedzić targi pracy lub po prostu poszukać ofert stażu, wykorzystując internet. Warto wówczas zwrócić uwagę na strony instytucji, które pomagają absolwentom zaistnieć na rynku pracy. Na pewno więcej o poszukiwaniu praktyk i staży dowiesz się z naszego artykułu Jak znaleźć praktyki studenckie lub staż?