Dział finansów jest odpowiedzialny za dużą część kluczowych procesów w każdej firmie. Tradycyjny model zakłada, że rola finansów ogranicza się głównie do dwóch funkcji: do dostarczania informacji oraz do funkcji kontrolnej. Nowoczesny dział finansów skupia się jednak także na wspieraniu działów komercyjnych (sprzedaż, marketing), a dodatkowo jest odpowiedzialny także za działania, które narzucone są przez regulacje zewnętrzne (ustawa o rachunkowości) jak i wewnętrzne (procedury i polityki)
Istnieje wiele możliwości, w ramach których można kształtować swoją karierę w finansach. W poniższym artykule przedstawione zostały główne role.
Praca w finansach
Księgowy/-a
Praca w ramach działu księgowości to najbardziej klasyczna rola, gdzie większość zadań opiera się na ustawie o rachunkowości ale także na MSSF (międzynarodowe standardy sprawozdawczości finansowej) i rachunkowości specyficznej dla innych krajów (np. US GAAP). Każda firma kształtuje strukturę działu księgowości zgodnie ze specyfiką prowadzonej działalności. W większości przypadków możemy jednak wyszczególnić następujące specjalizacje:
księgowy AP – zajmuje się procesem rejestrowania kosztów w systemie (księgowanie faktur od kontrahentów). Rola ta często ewoluuje w stronę koordynatora procesu PtP (procure to pay)
księgowy AR – zajmuje się należnościami, które powstają w firmie w wyniku sprzedaży produktów i usług. Jest to rola, która nie wymaga dużego doświadczenia w ramach rachunkowości finansowej. Rolę można rozwijać w stronę koordynatora procesu OtC (order to cash).
specjalista ds. raportowania – zajmuje się konsolidacją i raportowaniem pakietu finansowego. Jest to rola, w której wymagana jest znajomość zasad księgowych na poziomie zaawansowanym.
Rola księgowego, w swoich wielu odmianach, daje solidne podstawy z zakresu rachunkowości finansowej. Zdecydowanym minusem tych funkcji jest duże ryzyko związane z outsourcingiem (transfer usług do centr księgowych np. do Indii).
Finance Business Partner
Jest to funkcja, która szczególnie w ostatnich latach zyskiwała i wciąż zyskuje na popularności. Głównymi partnerami biznesowymi dla tej roli są pracownicy działów sprzedaży, marketingu i HR. W ramach tej roli, poza kompetencjami i wiedzą finansową, konieczna jest znajomość głównych procesów biznesowych i komercyjnych. Dużą rolę, poza standardowymi czynnościami za zakresu rachunkowości zarządczej, odgrywają działania z zakresu planowania, oceny projektów inwestycyjnych i prezentowania informacji finansowej.
Szczególnie pożądane w ostatnich kilku latach stały się umiejętności związane z zrządzaniem projektami (project management) i mimo że nie stanowi to typowo finansowej kompetencji, to przydają się one szczególnie we współpracy z przedstawicielami pozostałych działów w firmie.
Analityk / Manager FP&A
Pracownicy tego działu to głównie specjaliści z zakresu rachunkowości zarządczej. Do zakresu odpowiedzialności pracownika działu FP&A (financial planning and analysis) należy przygotowywanie budżetu, krótko- i długo-terminowych prognoz finansowych, opracowanie informacji finansowej (wyniki finansowe miesiąca / roku). Bardzo często, w ramach tego działu, znajduje się stanowisko dedykowane wydatkom i ocenie wydatków kapitałowych oraz stanowisko związane z przygotowaniem rachunku przepływów finansowych (cash flow).
Dział FP&A pełni kluczową rolę w prezentacji wyników finansowych dla kadry zarządczej i w związku z tym pożądane są kompetencje miękkie związane z umiejętnością syntetyzowania wiedzy i jej prezentowaniem.
Specjalista ds. podatków / doradca podatkowy
W przypadku średnich i mniejszych firm działy podatkowe najczęściej nie są wyodrębniane jako oddzielna struktura i bardzo często są integralną częścią działu księgowości. W przypadku jednak dużych korporacji można znaleźć zatrudnienie między innymi w projektach mających na celu optymalizację podatkową spółek powiązanych, zwrotem VAT i akcyzy.
Finanse Operacyjne
Finanse operacyjne związane są z obsługą procesów produkcyjnych i logistycznych przedsiębiorstwa. W zależności od wielkości firmy, finanse operacyjne mogą zostać wyodrębnione jako osobny dział lub też stanowić integralną część działu FP&A. W ramach finansów operacyjnych przygotowuje się między innymi costing operacyjny (min. koszt standardowy dla wyprodukowanych dóbr), ale także ważnym elementem jest ocena finansowa inwestycji kapitałowych (fabryki, maszyny, linie produkcyjne).
Firmy Consultingowe
Stanowią odrębną kategorię, która zostanie opisana w odrębnym artykule. W tym miejscu jednak chciałbym zaznaczyć, że praca, szczególnie w ramach tzn. BIG4 (Big Four, Wielka Czwórka) dają możliwość zbudowania silnych fundamentów z wiedzy o finansach w bardzo wielu obszarach.
Firmy te jednak rekrutują pracowników cechujących się konkretnymi kompetencjami i predyspozycjami. Dość dużym utrudnieniem dla wielu pracowników wielkiej czwórki jest znalezienie pracy poza branżą consultingową, czyli w tzw. „biznesie”.
Revenue Growth Manager
Jest to dość nowa specjalizacja, która w wielu firmach funkcjonuje w ramach działu finansowego. Zdarza się jednak, że dział optymalizacji przychodów jest wyodrębniany i działa niezależnie. Pracując w dziale Revenue będziesz mógł się zajmować następującymi zagadnieniami: jak kształtować ceny na produkty i usługi, jaką strategię cenową przyjąć w ramach działań konkurencyjnych, jaki kształtować marżę klientów pośrednich i jak optymalizować mix produktowy i kliencki. Wszystkie te zagadnienia mają na celu stymulowanie przychodu, które ma ostatecznie przełożyć się na maksymalizację wypracowanego zysku.
Podsumowanie:
Istnieje dość szerokie spektrum tego, czym w ramach działu finansowego można się zajmować. Z jednej strony może to powodować niepewność, co do wyboru optymalnej ścieżki kariery, z drugiej jednak strony, zróżnicowany set kompetencji i preferencji może funkcjonować w ramach tak różnorodnej struktury.
