Praca jako prokurator – zawód, kariera, zarobki

Czym zajmuje się prokurator?

Prokuratura wykonuje zadania w zakresie ścigania przestępstw oraz stoi na straży praworządności. Z kolei prokurator to prawnik, który wykonuje zadania prokuratury, w szczególności prowadzi lub nadzoruje postępowania przygotowawcze w sprawach karnych oraz sprawuje funkcję oskarżyciela publicznego przed sądami. Może również wytaczać powództwa w sprawach cywilnych, czy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, a także zaskarżać decyzje administracyjne. Prokurator może uczestniczyć na prawach strony lub uczestnika w każdym postępowaniu prowadzonym przez organy władzy i administracji publicznej, sądy i trybunały.

Miejscem pracy prokuratora może być Prokuratura Krajowa, czy prokuratury regionalne, okręgowe lub rejonowe.

Jak zostać prokuratorem?

Do wykonywania tego zawodu, oprócz ukończenia wyższych magisterskich studiów prawniczych, konieczne jest odbycie 3-letniej aplikacji prokuratorskiej, pomyślne zdanie egzaminu oraz powołanie. Prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury na stanowisko prokuratorskie powołuje Prokurator Generalny na wniosek Prokuratora Krajowego.

Na stanowisko prokuratora może być powołany ten, kto:

1) posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich, a także nie był prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego,

2) jest nieskazitelnego charakteru,

3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce,

4) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków prokuratora,

5) ukończył 26 lat,

6) złożył egzamin,

7) był zatrudniony na stanowisku asesora prokuratorskiego lub sądowego co najmniej rok albo odbył w wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury okres służby przewidziany w przepisach o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych,

8) nie pełnił służby zawodowej, nie pracował lub nie był współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa, wymienionych w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ani też nie był sędzią, który orzekając uchybił godności urzędu sprzeniewierzając się niezawisłości sędziowskiej, co zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem.

Na stanowisko prokuratora Prokuratury Krajowej może być powołany ten, kto ma co najmniej 8-letni staż na stanowisku prokuratora lub sędziego, w tym nie mniej niż 5-letni okres pracy na stanowisku prokuratora prokuratury apelacyjnej, regionalnej, okręgowej lub prokuratora Instytutu Pamięci Narodowej, sędziego sądu apelacyjnego lub sądu okręgowego bądź wojskowego sądu okręgowego albo co najmniej przez okres 12 lat przed powołaniem wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza lub zajmował stanowisko prezesa, wiceprezesa i radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Na stanowisko prokuratora prokuratury regionalnej może być powołany ten, kto ma co najmniej 6-letni staż na stanowisku prokuratora lub sędziego, w tym nie mniej niż 3-letni okres pracy na stanowisku prokuratora prokuratury okręgowej lub prokuratora Instytutu Pamięci Narodowej, sędziego sądu okręgowego lub wojskowego sądu okręgowego albo co najmniej przez okres 10 lat przed powołaniem wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza lub zajmował stanowisko prezesa, wiceprezesa i radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Na stanowisko prokuratora prokuratury okręgowej może być powołany ten, kto ma co najmniej 3-letni okres pracy na stanowisku prokuratora prokuratury rejonowej lub prokuratora Instytutu Pamięci Narodowej, sędziego sądu rejonowego lub wojskowego sądu garnizonowego albo co najmniej przez okres 6 lat przed powołaniem wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza lub zajmował stanowisko prezesa, wiceprezesa i radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Co to jest aplikacja prokuratorska?

Aplikacja prokuratorska przypomina studia i trwa 36 miesięcy. Prowadzona jest przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury i uregulowana została w ustawie o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury.

Jej celem jest przygotowanie do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu prokuratora. W trakcie aplikacji prokuratorskiej aplikanci odbywają zajęcia w Krajowej Szkole oraz praktyki zgodnie z programem aplikacji.

Nabór na aplikację prokuratorską odbywa się w drodze konkursu składającego się z 2 etapów:

1) testu sprawdzającego wiedzę z poszczególnych dziedzin prawa,

2) pracy pisemnej sprawdzającej umiejętności dokonywania wykładni i stosowania prawa, stosowania argumentacji prawniczej oraz kwalifikowania stanów faktycznych do zakresów właściwych norm prawnych.

Do drugiego etapu konkursu zostają dopuszczeni kandydaci, stosownie do liczby uzyskanych punktów, w liczbie odpowiadającej sumie dwukrotności limitów przyjęć na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską w danym roku.

Aplikantem aplikacji prokuratorskiej może zostać osoba:

· która posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

· która nie ukończyła w dniu przeprowadzenia pierwszego etapu konkursu 35. roku życia,

· która posiada nieposzlakowaną opinię,

· która nie została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,

· która ukończyła wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskała tytuł zawodowy magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej,

· której stan zdrowia pozwala na pełnienie obowiązków prokuratora.

Co istotne, aplikant nie może podejmować zatrudnienia lub zajęcia, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym oraz zajęcia o charakterze naukowym, dydaktycznym lub publicystycznym, jeżeli wykonywanie tego zatrudnienia lub zajęcia nie przeszkadza w wykonywaniu obowiązków aplikanta. Możliwości zarobkowania są jak widać ograniczone, natomiast, Dyrektor Krajowej Szkoły przyznaje aplikantowi, na jego wniosek, stypendium na czas odbywania aplikacji.

Po ukończeniu aplikacji następuje egzamin. Warunkiem dopuszczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich sprawdzianów i praktyk objętych programem aplikacji.

Dla kogo jest ten zawód?

Zawód prokuratora wymaga na pewno solidnego wykształcenia, uczciwości, dokładności i umiejętności logicznego myślenia. Istotna jest również umiejętność analizy i syntezy dużej ilości informacji. Jednym z formalnych wymogów, oprócz wykształcenia, jest nieskazitelny charakter, a także stan zdrowia. Bardzo istotna jest zatem chęć nieustannego rozwoju i nauki. Jest to spowodowane często zmieniającymi się przepisami prawa, ale także ustawowym obowiązkiem podnoszenia kwalifikacji, co implikuje potrzebę ciągłego rozwijania swoich kompetencji.

Prokurator powinien w służbie i poza służbą strzec powagi sprawowanego urzędu i unikać wszystkiego, co mogłoby przynieść ujmę godności prokuratora lub osłabiać zaufanie do jego bezstronności.

Ważna jest również dyskrecja, bowiem prokurator jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których w postępowaniu przygotowawczym, a także poza jawną rozprawą sądową, powziął wiadomość ze względu na swoje stanowisko prokuratora.

Ile zarabia prokurator?

Wysokość wynagrodzenia prokuratorów różnicuje staż pracy lub pełnione funkcje.

Podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Wynagrodzenie zasadnicze prokuratora określa się w stawkach, których wysokość ustala się z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego. Wynagrodzenie prokuratorów różnicuje ponadto dodatek za długoletnią pracę, wynoszący, począwszy od szóstego roku pracy, 5% wynagrodzenia zasadniczego i wzrastający po każdym roku o 1%, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Poza pracą prokuratora, możliwości zarobkowania są dla niego ograniczone. Prokurator nie może bowiem podejmować dodatkowego zatrudnienia, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, jeżeli wykonywanie tego zatrudnienia nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków prokuratora.

Prokuratorowi nie wolno także podejmować innego zajęcia ani sposobu zarobkowania, które przeszkadzałoby w pełnieniu obowiązków, mogło osłabiać zaufanie do jego bezstronności lub przynieść ujmę godności urzędu prokuratora.

Zatem, prokurator nie może również :

· być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki prawa handlowego,

· być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółdzielni,

· być członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą,

· posiadać w spółce prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10% kapitału zakładowego,

· prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem bądź pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

Szczególna pozycja prokuratora

To co wyróżnia prokuratora spośród innych zawodów prawniczych jest to, że nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani tymczasowo aresztowany bez zezwolenia sądu dyscyplinarnego, a zatrzymany - bez zgody przełożonego dyscyplinarnego. Nie dotyczy to zatrzymania na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa. Do czasu wydania zezwolenia na pociągnięcie prokuratora albo Prokuratora Generalnego do odpowiedzialności karnej wolno przedsięwziąć tylko czynności niecierpiące zwłoki, zawiadamiając o tym niezwłocznie prokuratora przełożonego. W przypadku Prokuratora Generalnego zawiadamia się Prezesa Rady Ministrów.