Praca jako montażysta – zarobki i wymagania
Czym zajmuje się montażysta?
Montażysta zajmuje się tworzeniem przekazu audiowizualnego na podstawie fragmentów nagrań oraz dźwięków. Innymi słowy, zadaniem montażysty jest ułożenie pojedynczych ujęć w taki sposób, aby tworzyły one film zgodny ze scenariuszem oraz wizją reżysera. Co istotne, montażysta nie zawsze pracuje przy filmach fabularnych, choć te stanowią najtrudniejszy, a zarazem najbardziej satysfakcjonujący rodzaj zleceń. W montażowni powstają też reklamy, programy telewizyjne oraz inne treści video, tworzone np. z myślą o Youtube.
Gotowy film nie musi mieć fabuły, ale powinien on być spójny oraz zmontowany tak, aby widz obejrzał go z zaciekawieniem. Oczywiście w przypadku prostych reklam czy programów telewizyjnych montażysta nie ma aż tak dużo pracy jak przy pełnometrażowym filmie fabularnym, ale każdy, nawet najkrótszy film wymaga staranności oraz precyzji. Niestety dość często zdarza się, że montażyści często dostają jedynie skrócony brief oraz zestaw surowych ujęć, z których muszą ułożyć spójną, ciekawą opowieść.
Co warto wiedzieć o montowaniu filmów fabularnych?
Sztuka montażu filmowego powstała już w pierwszych latach historii kina. Uznani reżyserzy tacy jak Georges Méliès czy Dziga Wiertow dostrzegli, że odpowiednie ułożenie ujęć pozwala podkreślić wydarzeń dziejące się na ekranie i wzmocnić ich oddziaływanie na widza. Choć wielu wybitnych montażystów doprowadziło swoją pracę do perfekcji, to obecnie większość twórców filmowych sięga po tzw. montaż przezroczysty, niewidoczny dla przeciętnego widza. W końcu dobry film czy serial powinien pochłonąć nas na tyle, aby nie wybijać z rytmu opowiadanej historii. Najlepsi współcześni montażyści ciągle pamiętają o tej zasadzie, nawet gdy pozwalają sobie na eksperymenty formalne.
Na czym w praktyce polega montaż filmu?
Przez zdecydowaną większość historii kina filmy kręcono na różnych rodzajach taśmy filmowej. Montaż odbywał się wtedy w formie analogicznej, przy tzw. stole montażowym. Montażysta musi wówczas ręcznie ciąć oraz sklejać fragmenty taśmy filmowej, uważając, aby jej nie naświetlić. To żmudna i męcząca praca, a nawet jeden, najmniejszy błąd może zakończyć się tragedią. Obecnie większość filmów kręci się w technice cyfrowej, dzięki czemu montaż odbywa się na komputerze, w wyspecjalizowanych programach w rodzaju Avid Media Composer, Lightworks czy Adobe Premiere. Choć jest to najtańsze i najlepsze rozwiązanie, to w szkołach filmowych wciąż uczy się sztuki tradycyjnego montażu taśmy filmowej.
Jak zostać montażystą?
By zostać montażystą, nie trzeba mieć żadnego wykształcenia. W tej branży liczą się przede wszystkim umiejętności oraz talent, a także znajomość programów montażowych. Dla pracodawców najważniejsze jest portfolio, czyli przegląd już zrealizowanych projektów, ale też wiedza z zakresu wybranego rodzaju filmów (reklamy, programy telewizyjne, filmy fabularne itd.).To bardzo ważne, by montażysta doskonale rozumiał medium, w jakim się porusza. W końcu to właśnie od jego pracy zależy jakość finalnego produktu, a utalentowany montażysta może sprawić, że nawet najgorzej nakręcony film znacząco zyska na wartości.
Czy warto studiować montaż w szkole filmowej?
Choć do podjęcia pracy w zawodzie niezbędne są umiejętności, to większość montażystów może pochwalić się wykształceniem kierunkowym zdobytym w jednej z kilku polskich szkół filmowych. W trakcie studiów na kierunku montaż filmowy studenci poznają szereg zagadnień teoretycznych oraz praktycznych związanych z montowaniem filmów, mają też okazję do przetestowania swoich umiejętności w ramach etiudy studenckiej. Dyplom ukończenia studiów wyższych jest podczas rekrutacji mile widziany, ale mimo to dla pracodawców najważniejsze pozostaje doświadczenie oraz portfolio.
Kto może zostać montażystą?
Praca przy montażu filmów to zajęcie wymagające wielogodzinnego przesiadywania przed komputerem. Montażyści z reguły pracują samodzielnie lub w niewielkich grupach, a ich działania nadzoruje reżyser lub producent. Dobry montażysta powinien charakteryzować się doskonałym zorganizowaniem– żeby stworzyć film, należy opisać i skatalogować setki ujęć, które następnie należy metodycznie układać zgodnie z dostarczonym planem. Praca wymaga również cierpliwości, dokładności oraz staranności pozwalających na wyłapanie błędów montażowych.
Ile zarabia montażysta?
Średnie zarobki montażysty w Polsce wynoszą ok. 4800 zł brutto miesięcznie, aczkolwiek liczba ta może być myląca. Choć część montażystów jest zatrudniona na umowie o pracę, to większość osób pracujących w tym zawodzie wybiera freelancing lub przyjmowanie zleceń od kilku stałych pracodawców. W tym drugim modelu zarobki zależą od liczby zrealizowanych projektów oraz wysokości stawki godzinowej. Ta ostatnia zależy przede wszystkim od posiadanego doświadczenia, portfolio oraz umiejętności. Doświadczeni montażyści, którzy mogą się pochwalić zrealizowaniem dużych projektów, zarabiają nawet od 5500 do 10 000 zł brutto miesięcznie.
Kluczowy wpływ na zarobki montażysty ma też rodzaj i trudność zlecenia. Za prosty program telewizyjny czy film na Youtube dostanie się mniej, niż za film fabularny albo bardziej wymagający spot reklamowy. Co ciekawe, większość polskich montażystów nie pracuje przy filmach fabularnych, a przy produkcji treści dla telewizji oraz kanałów na Youtube. Ten ostatni segment rynku rozwija się szczególnie szybko, a wielu polskich youtuberów zatrudnia własnych montażystów, którzy w przypadku czołowych gwiazd mogą liczyć na bardzo dobre zarobki.
