Praca jako lekarz - zakres obowiązków, wymagane wykształcenie i zarobki

Jakie obowiązki ma lekarz w pracy?

Obowiązki lekarza określone są w aktach prawnych takich jak Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, a także w Kodeksie Etyki Lekarskiej.To dwa kluczowe dokumenty określające standardy pracy i zasady etyczne, jakimi powinni kierować się medycy.

Do obowiązków lekarza według Ustawy należą:

• badanie stanu zdrowia - przeprowadzanie wywiadu, badania fizykalnego oraz zlecanie innych niezbędnych procedur diagnostycznych (np. badania krwi, badania moczu, wymazów, RTG, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, USG, biopsji, cytologii)
• rozpoznawanie chorób - stawianie diagnozy w oparciu o uzyskane wyniki badań, standardy diagnostyczne oraz najnowszą wiedzę medyczną
• zapobieganie chorobom - prowadzenie działań profilaktycznych i edukowanie pacjentów na temat możliwych do podjęcia działań zmniejszających ryzyko zachorowania
• leczenie i rehabilitacja chorych - stosowanie metod leczenia odpowiadających postawionej diagnozie (np. podawanie leków lub zlecanie farmakoterapii, przeprowadzanie zabiegów operacyjnych, chemioterapii, radioterapii) oraz zabiegów pozwalających pacjentom na poprawę sprawności
• udzielanie porad lekarskich - pomaganie pacjentom w rozwiązaniu problemów medycznych w oparciu o wyniki badań, posiadaną wiedzę i doświadczenie
• wydawanie opinii i orzeczeń lekarskich - przygotowywanie dokumentów stanowiących o stanie zdrowia pacjenta po przeprowadzeniu stosownej diagnostyki
• prowadzenie dokumentacji medycznej - sporządzanie dokumentów takich jak historia choroby, karta medycznych czynności ratunkowych, karta uodpornienia (karta szczepień), karta obserwacyjna czy protokół operacyjny

Z kolei w Kodeksie Etyki Lekarskiej opisano bardzo ważne obowiązki dotyczące między innymi postępowania lekarza względem pacjenta, jego relacji z pacjentem czy tajemnicy zawodowej. Oto kilka aspektów etycznych kluczowych w pracy lekarza:

• Najwyższym nakazem etycznym lekarza jest dobro chorego.
• Lekarz powinien wypełniać swoje obowiązki z poszanowaniem człowieka bez względu na istniejące różnice, między innymi w zakresie płci, koloru skóry, religii czy poglądów.
• Lekarz w szczególnych wypadkach może odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem sytuacji niecierpiących zwłoki. W takiej sytuacji musi wskazać choremu inną możliwość uzyskania pomocy.
• Lekarz powinien przeprowadzać wszelkie procedury z należytą starannością.
• Jeśli zakres czynności przewyższa kompetencje lekarza, powinien on zgłosić się po pomoc do bardziej kompetentnego kolegi.
• Lekarz w kontakcie z pacjentem powinien wykazywać życzliwość, respektować prawo do intymności i prywatności, a także prawo do wyrażenia świadomej zgody na leczenie.
• Informowanie rodziny lub innych osób o stanie zdrowia pacjenta powinno być z nim uzgodnione, z wyjątkiem sytuacji, gdy chory jest nieprzytomny.
• Lekarz ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej, którą są objęte wszystkie informacje o pacjencie i jego otoczeniu uzyskane w związku z wykonywanym zawodem. Tajemnica lekarska obowiązuje również po śmierci pacjenta.
• Lekarz nie powinien przyjmować korzyści od przedstawicieli przemysłu medycznego, jeśli może to ograniczyć jego obiektywizm.

Studia medyczne i specjalizacja, czyli jak zostać lekarzem w Polsce

Droga do zostania lekarzem w Polsce składa się z kilku etapów. Pierwszy z nich to 6-letnie studia na kierunku lekarskim. Aby uzyskać pełne prawo wykonywania zawodu, adepci medycyny muszą ukończyć 13-miesięczny staż podyplomowy, a także zdać Lekarski Egzamin Końcowy.

Na czas stażu podyplomowego okręgowe izby lekarskie przyznają młodym lekarzom prawo wykonywania zawodu. Kompetencje lekarza stażysty są jednak ograniczone. Może on badać pacjentów, zlecać badania laboratoryjne i inne badania diagnostyczne, udzielać informacji o stanie zdrowia pacjenta, zlecać czynności pielęgnacyjne, doraźnie podawać leki pacjentowi, wystawiać recepty (z wyjątkiem recept “pro auctore” - dla siebie samego i “pro familiae” - dla najbliższych osób), stwierdzać zgon, a po zasięgnięciu rady lub przy asyście lekarza posiadającego nieograniczone prawo wykonywania zawodu również udzielać porad lekarskich, stosować bardziej zaawansowane metody leczenia i pełnić dyżury. Program stażu obejmuje następujące dyscypliny medyczne: choroby wewnętrzne, chirurgię ogólną, pediatrię, medycynę rodzinną, intensywną terapię, medycynę rodzinną, a także nie więcej niż 3 wybrane przez stażystę dziedziny. Ponadto stażysta musi ukończyć szereg szkoleń, m.in. w zakresie transfuzjologii, bezpieczeństwa pacjenta, profilaktyki onkologicznej, leczenia bólu i pierwszej pomocy.

Lekarski Egzamin Końcowy jest organizowany dwa razy w roku przez Centrum Egzaminów Medycznych. Może do niego przystąpić osoba, która ukończyła co najmniej 10 semestrów studiów na kierunku lekarskim, czyli student po 5. roku medycyny. Do LEK można przystępować wielokrotnie. Pod uwagę zawsze brany jest najlepszy wynik. Wynik tego egzaminu jest głównym czynnikiem uwzględnianym podczas rekrutacji na specjalizacje.

Aby uzyskać tytuł lekarza specjalisty, należy ukończyć szkolenie specjalizacyjne. Jest to forma kształcenia podyplomowego realizowana w wybranej dyscyplinie medycyny (do wyboru jest 76 specjalizacji). Takie kształcenie trwa od 4 lat (w zakresie medycyny rodzinnej, epidemiologii, farmakologii klinicznej, genetyki klinicznej, mikrobiologii lekarskiej, zdrowia publicznego) do nawet 8 lat (transplantologia kliniczna). Na realizację większości specjalizacji trzeba poświęcić 5 lat. Zwieńczeniem szkolenia specjalizacyjnego jest złożenie z wynikiem pozytywnym Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego.

Najbardziej i najmniej oblegane specjalizacje w Polsce

Jak nietrudno się domyślić, poszczególne specjalizacje cieszą się różnym zainteresowaniem lekarzy.

Ze względu na małą liczbę dostępnych miejsc na szkolenie specjalizacyjne najbardziej obleganymi specjalizacjami są w Polsce między innymialergologia, endokrynologia, gastroenterologia i dermatologia.

Z kolei do specjalizacji deficytowych zaliczono między innymi: anestezjologię i intensywną terapię, chirurgię dziecięcą, chirurgię ogólną, chirurgię onkologiczną, choroby wewnętrzne, geriatrię, medycynę paliatywną, pediatrię, psychiatrię i psychiatrię dzieci i młodzieży. Są to specjalizacje, w zakresie których potrzeby zdrowotne społeczeństwa są największe, a w których odczuwane są braki kadrowe.

Czym powinien odznaczać się kandydat na lekarza?

Osoba, która myśli o podjęciu studiów na kierunku lekarskim, powinna być chętna do nauki, systematyczna i sumienna.Studia medyczne należą do najtrudniejszych i wiążą się z koniecznością przyswajania dużej ilości wiedzy. Kluczowa może więc okazać się także zdolność planowania i dobra organizacja czasu.Ponieważ w programie studiów znajdują się przedmioty związane z różnymi dyscyplinami medycyny, w tym wiele zajęć klinicznych i praktycznych, ważna będzie także otwartość na nowe doświadczenia. Należy pamiętać również, że lekarze uczą się przez całe życie.Muszą pozostawać na bieżąco między innymi z nowymi rekomendacjami w zakresie leczenia, a także dostępnymi opcjami farmakoterapii.

Ponieważ praca lekarza to praca z ludźmi, bardzo ważną cechą będzie empatia. Na zajęciach z etyki studenci medycyny uczą się między innymi, że do każdego pacjenta należy podchodzić ze świeżym entuzjazmem. Nie zawsze jest to łatwe, zwłaszcza gdy w kolejce czeka kilkunastu innych chorych, jednak lekarz powinien umieć skupić się na problemach konkretnej osoby, starać się zrozumieć jej sytuację i otoczyć ją pomocą z zachowaniem uprzejmości i zaangażowania. Istotne w kontekście pracy z ludźmi są również umiejętności komunikacyjne na wysokim poziomie. Lekarze muszą umieć pracować w zespole, a także rozmawiać z pacjentami, dostosowując się do ich wieku, możliwości i potrzeb.

Lekarz powinien odznaczać się wysoką kulturą osobistą oraz nienaganną postawą etyczną.To ułatwia budowanie relacji z pacjentami i współpracownikami, a także wystawia dobrą ocenę samemu lekarzowi, jak i całemu środowisku lekarskiemu.

Wykonywanie pracy lekarza wiąże się z dużym ładunkiem stresu, dlatego przydatne będzie opanowanie zdrowych sposobów na radzenie sobie z nim, a także zachowanie work-life balance.

Ile zarabia lekarz? Najlepiej i najgorzej płatne specjalizacje

Zawód lekarza uważa się za jeden z lepiej płatnych. Istnieją tutaj jednak duże rozbieżności w zależności między innymi od wykonywanej specjalizacji, miejsca pracy i liczby przepracowanych w miesiącu godzin. Pensja lekarza stażysty jest odgórnie określona i wynosi 5379 złotych brutto. Lekarz stażysta może pracować wyłącznie w miejscu, do którego został skierowany na staż - nie ma więc możliwości dorobienia. Zasadnicza pensja lekarza w trakcie specjalizacji w trybie rezydenckim została ustalona na 6739 zł przez pierwsze dwa lata szkolenia i 6942 zł po dwóch latach zatrudnienia, przy czym osoby odbywające szkolenie specjalizacyjne w jednej z 22 dyscyplin deficytowych mogą liczyć na wyższe zarobki - odpowiednio 7076 zł i 7211 zł. Według raportu GUS średnie miesięczne zarobki lekarzy w Polsce wynoszą blisko 11 tysięcy złotych brutto.

Do najlepiej płatnych specjalizacji zalicza się między innymi:

• anestezjologię i intensywną terapię
• okulistykę
• chirurgię plastyczną
• chirurgię naczyniową
• ortopedię
• kardiologię
• ginekologię
• radiologię
• dermatologię
• psychiatrię

Z kolei za najgorzej płatne specjalizacje lekarskie uważa się:

choroby wewnętrzne

• choroby zakaźne
• pediatrię
• geriatrię
• medycynę ratunkową
• patomorfologię