Co to jest work life balance?

Co to jest work-life balance?

Work-life balance (WLB) to koncepcja kładąca nacisk na takie zarządzanie czasem, które pozwala na odnalezienie równowagi pomiędzy życiem zawodowym a życiem osobistym. Zakłada, że sprawy osobiste i obowiązki zawodowe nie powinny mieć negatywnego wpływu na siebie nawzajem, a człowiek powinien być w stanie spełniać się w różnych rolach, takich jak role pracownika, rodzica, dziecka czy przyjaciela. Chodzi więc o wyznaczenie wyraźnych granic i unikanie sytuacji, w których na przykład przynoszenie pracy do domu przekłada się na gorsze relacje z rodziną, brak odpoczynku czy zaniedbywanie swoich pasji, a problemy w życiu prywatnym obniżają efektywność pracy czy wprowadzają napięcia w relacjach ze współpracownikami. Należy podkreślić, że WLB nie zakłada, że po godzinach pracy jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki zapomnimy o zbliżających się deadlinach, ale że wypracujemy taką harmonię, która pozwoli w pełni czerpać z obu sfer naszego życia. Co więcej, życie zawodowe i osobiste mogą nawet wpływać na siebie pozytywnie (work enrichment model) - doświadczenia zdobyte w jednym z tych obszarów mogą być pomocne w drugim.

Jakie są korzenie koncepcji work-life balance?

Koncepcja work-life balance (WLB) powstała w latach 70. XX wieku, chociaż problem braku równowagi między życiem zawodowym i prywatnym jest podnoszony już od początku XX w. Minione stulecie postawiło wysokie oczekiwania przed wieloma pokoleniami, między innymi pokoleniem baby boomers, które musiało sprostać wymaganiom nowego powojennego ładu. WLB stanowi odpowiedź na rosnący problem pracoholizmu i wypalenia zawodowego. Szacuje się, że pracoholizm może dotyczyć nawet 1⁄3 populacji. Według badań Deloitte wypalenia zawodowego w swoim obecnym miejscu pracy doświadczyło ponad 3⁄4 pracowników.

Dlaczego work-life balance jest ważny?

• Pomaga redukować stres związany z pracą, a ta jest zaliczana do głównych stresorów w życiu człowieka. Źródłem stresu w miejscu pracy może być bardzo wiele czynników, między innymi zbyt duża ilość obowiązków, zbyt wysokie tempo pracy, praca zmianowa, brak odpowiedniego przeszkolenia, brak wsparcia przełożonych, nieadekwatne wynagrodzenie czy brak możliwości rozwoju. Stres odbija się negatywnie nie tylko na naszym samopoczuciu, ale także na zdrowiu fizycznym, będąc czynnikiem ryzyka rozwoju chorób takich jak nadciśnienie tętnicze, astma i zapalenie stawów. Szacuje się, że stres związany z pracą jest przyczyną 120 tysięcy zgonów rocznie w samych Stanach Zjednoczonych.
• Jest kluczowy w utrzymaniu zdrowia psychicznego.Nieustanne gonienie za deadlinami, zostawanie w pracy po godzinach, aby tylko wypracować założone wyniki, praca kosztem snu czy realizacji własnych zainteresowań to tylko przykłady sytuacji, które świadczą o braku work-life balance, a mogą w dłuższej perspektywie obniżać naszą kondycję psychiczną. Nadmierny stres może przyczyniać się do rozwoju depresji, zaburzeń lękowych i uzależnień.
• Poprawia produktywność. Zmęczony i zestresowany pracownik nie jest w stanie korzystać z całości swojego potencjału. Nawet jeśli poświęci więcej godzin na pracę i zrealizuje powierzone zadania, jego wysiłki będą mniej efektywne, a frustracja i wyczerpanie mogą narastać.
• Korzystnie wpływa na relacje zawodowe i prywatne. Wyznaczenie granic między pracą a życiem osobistym pozytywnie wpłynie na relacje w obu tych sferach. Bliscy będą mogli cieszyć się z tego, że spędzając z nimi czas, jesteśmy naprawdę obecni “tu i teraz” i nie zajmujemy się innymi sprawami. Zbuduje to ich poczucie bezpieczeństwa i ważności. Z kolei współpracownicy odniosą korzyść z naszej koncentracji na aktualnie wykonywanych zadaniach i lepszego samopoczucia.
• Pozwala osiągnąć poczucie spełnienia. Kiedy wciąż za czymś pędzimy i jesteśmy przepełnieni lękiem oraz frustracją, nie możemy czerpać satysfakcji z tego, co naprawdę nam się udaje. W takim stanie zazwyczaj nie jesteśmy w stanie zauważać nawet pozytywnych aspektów rzeczywistości. Odczuwanie spełnienia jest ważną komponentą życiowego szczęścia, a praktykowanie WLB pomaga w jego osiągnięciu.
• Pozostawia w życiu miejsce na to, co ważne i przyjemne. Jakkolwiek banalnie to nie brzmi, mamy jedno życie i każdy chciałby jak najlepiej je przeżyć. Skupienie niemal wyłącznie na jednym obszarze, jakim jest praca, zabiera przestrzeń na inne doświadczenia takie jak podróże, nowe znajomości czy hobby.

Jak zadbać o work-life balance?

Wypracowanie zdrowego stosunku do pracy zazwyczaj nie jest łatwe, zwłaszcza jeśli przez wiele lat przywykliśmy do pewnego schematu. WLB nie jest też zmianą, którą da się wprowadzić z dnia na dzień. Należy robić to małymi krokami, obserwując nasze myśli, przekonania i zachowania. Oto kilka wskazówek, jak zadbać o work-life balance:

• Pracuj nad stawianiem granic - nasze życie obfituje w sytuacje, w których inni ludzie, od których jesteśmy zależni, wyrażają wobec nas swoje oczekiwania. Ważną umiejętnością jest jednak szanowanie swoich granic i mówienie “nie” w sytuacjach, które przekraczają nasze możliwości, wiążą się z zaniedbywaniem innych obowiązków, są dla nas niekomfortowe lub zwyczajnie nie mamy na nie ochoty. Osoby, które mają z tym problem, powinny pracować nad asertywnością, na przykład z coachem, psychologiem czy trenerem.
• Dbaj o swoje zdrowie - przedkładanie pracy nad zdrowie to jeden z podstawowych problemów osób uzależnionych od pracy. Tymczasem wzięcie kilku dni wolnego lub zwolnienie lekarskie, kiedy jesteśmy chorzy lub czujemy się nie w formie, nie jest niczym złym. Pomoże w powrocie do sił i pełnej efektywności.
• Planuj z wyprzedzeniem przyjemności i czas spędzany z bliskimi- na wzór kalendarzy obowiązujących w świecie biznesu, dobrze jest spisać plan z wydarzeniami, które są dla nas ważne lub przyjemne. Można zatem wpisać sobie w kalendarz cotygodniowe wyjście na kawę ze znajomym, aktywność fizyczną, zabawę z dziećmi czy czytanie książki. Ważne jednak, aby traktować ten plan tak samo poważnie jak ten wyznaczony nam przez obowiązki zawodowe.
• Mów o swoich uczuciach i proś o pomoc - natłok obowiązków, trudne emocje i poczucie niekompetencji są nieodłączną częścią naszego życia. Nie da się żyć, nie doświadczając tego, co trudne w życiu prywatnym i zawodowym. Dobrze jest więc mieć opracowaną odpowiednią strategię na takie sytuacje. Może być to rozmowa z przyjacielem, otwarte powiedzenie o swoich uczuciach czy poproszenie o pomoc współpracownika lub członka rodziny.
• Zaakceptuj swoją niedoskonałość - wbrew pozorom perfekcjoniści wcale nie są bardziej produktywni. Stawianie sobie poprzeczki zbyt wysoko sprzyja nadmiernemu stresowi, buduje poczucie niespełnienia i przyczynia się do niższej samooceny. Korzystne jest natomiast stawianie sobie małych, wymiernych, osiągalnych celów (na przykład zgodnie z metodą SMART).
• Rób sobie przerwy w pracy - eksperci są zgodni, że korzystanie z krótkich przerw w pracy przyczynia się do lepszej efektywności, samopoczucia i satysfakcji z pracy. Przerwy w pracy to także czas na tak ważną integrację pracowników. Istnieje wiele aplikacji, które pomagają zwiększyć produktywność i wyznaczyć rytm pracy i przerw, między innymi Forest oraz aplikacje oparte o technikę Pomodoro (np. Pomofocus).
• Ogranicz dystraktory - żyjemy w otoczeniu smartfonów, laptopów, tabletów, smartwatchy i innych urządzeń, które zasypują nas powiadomieniami. To praktycznie uniemożliwia pełne skupienie na aktualnych czynnościach. Dobrą praktyką jest więc wyłączanie na czas pracy aplikacji rozpraszających uwagę (np. Facebook, Instagram), a w wolnym czasie wyłączanie aplikacji związanych z pracą (np. służbowego emaila).

Jak pracodawcy mogą dbać o work-life balance swoich pracowników?

Choć wydawać by się mogło, że w interesie pracodawcy leży, aby jego podwładni pracowali jak najwięcej, nie jest to wcale korzystne i to z wielu powodów. Pracodawcy, którzy dbają o work-life balance pracowników mogą liczyć między innymi na lepszą efektywność, wyższy poziom satysfakcji zawodowej, lepszą atmosferę w pracy i lepszą reputację. Oto przykłady rozwiązań, które stosuje się w trosce o WLB podwładnych:

• możliwość pracy zdalnej w wybrane dni tygodnia
• elastyczne godziny pracy
• możliwość odbywania przerw w pracy
• systematyczne weryfikowanie zakresu zadań podległych pracowników
• organizowanie wolontariatu pracowniczego i innych inicjatyw społecznych, w które mogą angażować się pracownicy
• oferowanie benefitów pracowniczych, np. kart ubezpieczenia zdrowotnego lub multisport
• organizowanie spotkań integracyjnych, w tym również takich z rodzinami