Studia na kierunku ratownictwo medyczne
Kształcenie na kierunku ratownictwo medyczne odbywa się według wzorca bolońskiego, czyli jest dwustopniowe. Studia I stopnia trwają 3 lata i kończą się uzyskaniem tytułu licencjata. Zgodnie z Ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym prawo do wykonywania zawodu ratownika medycznego można uzyskać już po ukończeniu studiów licencjackich. Dalsza nauka w zakresie ratownictwa medycznego może przebiegać na 2-letnich studiach magisterskich, a w przypadku osób zainteresowanych karierą naukową - studiach III stopnia (doktoranckich). Studia na kierunku ratownictwo medyczne prowadzone są w trybie stacjonarnym (dziennym) i niestacjonarnym (zaocznym lub wieczorowym w zależności od uczelni). Ten kierunek w swojej ofercie posiadają zarówno uczelnie państwowe, jak i prywatne.
Ratownictwo medyczne tokieruneko charakterze interdyscyplinarnym. Program kształcenia zawiera obejmuje nauki medyczne, nauki o zdrowiu oraz nauki o kulturze fizycznej. Chociaż profil tych studiów określa się jako praktyczny, wśród przedmiotów do opanowania przez przyszłych ratowników znajdują się także dość trudne przedmioty teoretyczne takie jak anatomia, biochemia, biofizyka, patologia czy fizjologia. Główny nacisk położony jest jednak na praktyczną naukę zawodu. Studenci uczą się między innymi oceny stanu pacjenta, prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dzieci i dorosłych, prowadzenia wentylacji zastępczej, intubacji, defibrylacji, wykonywania EKG, zaopatrywania ran, zwichnięć i złamań, monitorowania czynności życiowych pacjenta i segregacji medycznej. Opanowaniu tych umiejętności służą przedmioty takie jak procedury ratunkowe przedszpitalne, chirurgia, medyczne czynności ratunkowe, intensywna terapia, medycyna katastrof czy medycyna ratunkowa nauczane w ramach studiów I stopnia.
Studenci ratownictwa medycznego są zobowiązani do odbywania praktyk śródrocznych i wakacyjnych na szpitalnych oddziałach ratunkowych, w zespołach ratownictwa medycznego i na oddziałach szpitalnych (interna, kardiologia, anestezjologia i intensywna terapia).
Na jakich uczelniach można studiować ratownictwo medyczne?
Uczelnie publiczne, na których można studiować ratownictwo medyczne to między innymi:
- Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
- Warszawski Uniwersytet Medyczny
- Gdański Uniwersytet Medyczny
- Uniwersytet Medyczny w Łodzi
- Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
- Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
- Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
- Collegium Medicum UMK im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy
- Uniwersytet Medyczny w Lublinie
- Uniwersytet Rzeszowski
- Uniwersytet Zielonogórski
- Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
- Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
- Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
- liczne Państwowe Wyższe Szkoły Zawodowe, m.in. w Suwałkach, Legnicy, Koszalinie, Nowym Sączu
- Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
- Akademia Pomorska w Słupsku
Ratownictwo medyczne posiadają w swojej ofercie także uczelnie prywatne. Oto niektóre z nich:
- Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
- Wyższa Szkoła Rehabilitacji
- Uczelnia Medyczna im. Marii Skłodowskiej-Curie
- Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego
- Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie
Jak uzyskać prawo do wykonywania zawodu ratownika medycznego w Polsce?
Ukończenie studiów na kierunku ratownictwo medyczne nie jest obecnie równoznaczne z uzyskaniem prawa wykonywania zawodu (PWZ). Zasady uzyskania PWZ ratownika medycznego określa Ustawa z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym, zgodnie z którą zawód ratownika medycznego może wykonywać osoba o odpowiednim stanie zdrowia, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, władająca językiem polskim i posiadająca odpowiednie wykształcenie. Warunek dotyczący wykształcenia jest w ustawie opisany w dość skomplikowany sposób, więc postaraliśmy się przedstawić to nieco bardziej obrazowo.
Osoba, która rozpoczęła studia na kierunku ratownictwo medyczne po roku akademickim 2018/2019 (czyli na przykład osoba obecnie wybierająca się na studia), musi w celu uzyskania PWZ ukończyć studia licencjackie z ratownictwa medycznego i złożyć z wynikiem pozytywnym Państwowy Egzamin z Ratownictwa Medycznego (PERM) przeprowadzany przez Centrum Egzaminów Medycznych.
- Do PERM nie przystępuje osoba, która rozpoczęła studia na kierunku ratownictwo medyczne przed 1.10.2019 r. i uzyskała na nim tytuł zawodowy licencjata lub magistra. Taka osoba uzyskała PWZ na podstawie dyplomu ukończenia studiów.
- PWZ ratownika medycznego posiada także osoba, która przed 1.03.2013 r. rozpoczęła naukę w publicznej lub niepublicznej szkole policealnej i uzyskała dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego ratownik medyczny albo dyplom uzyskany za granicą po spełnieniu odrębnych warunków.
Praca po ratownictwie medycznym
Praca w pogotowiu ratunkowym
Pogotowie ratunkowe to prawdopodobnie pierwsze miejsce, z którym kojarzymy ratownika medycznego. Ratownicy tworzą Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM) typu P (podstawowe), typu S (specjalistyczne) i typu lotniczego. Docierają na miejsce wezwania, oceniają stan chorego i udzielają mu stosownej pomocy. Jeśli jest taka potrzeba, pacjent pod opieką ratowników transportowany jest na najbliższy szpitalny oddział ratunkowy, do szpitala wskazanego przez dyspozytora lub szpitala świadczącego specjalistyczną opiekę stosowną do choroby lub urazu pacjenta. Ratownicy medyczni są najczęściej zatrudnieni na kontraktach, co oznacza, że prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, biorą udział w konkursach ogłaszanych przez szpitale i są świadczeniodawcami usług medycznych dla tych podmiotów. Taka forma współpracy wiąże się z tym, że troska o higienę i warunki pracy, a także rozwój zawodowy ratowników nie leży w kompetencjach dyrektorów szpitali. Za ogromną odpowiedzialnością związaną z pracą w pogotowiu niestety nadal nie idzie stosowne wynagrodzenie i uznanie społeczne. Uważa się to za główną przyczynę niedoboru ratowników medycznych w Polsce.
Praca na oddziałach szpitalnych
Wiedza i umiejętności ratownika będą nie do przecenienia również na szpitalnych oddziałach ratunkowych, oddziałach internistycznych, intensywnej terapii i w izbie przyjęć. Podczas studiów ratownicy uczą się udzielania pomocy w sytuacjach nagłych, a także segregacji pacjentów (triage), co jest bardzo istotne dla sprawnego funkcjonowania szpitala.
Praca w Centrach Powiadamiania Ratunkowego i jako dyspozytor pogotowia
W Polsce jest 17 Centrów Powiadamiania Ratunkowego - po jednym w każdym mieście wojewódzkim plus jedno w Radomiu. Zadaniem CPR jest obsługa zgłoszeń alarmowych przekazywanych pod numery alarmowe i przekazywanie ich do podmiotów ratowniczych, np. do dyspozytorów pogotowia ratunkowego, którzy podejmują decyzję o skierowaniu danego zespołu ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia. Dyspozytor pogotowia musi posiadać co najmniej pięcioletnie doświadczenie pracy w pogotowiu, na SOR, oddziale intensywnej opieki medycznej lub w izbie przyjęć szpitala i mieć wykształcenie lekarskie, pielęgniarskie lub ratownicze. Dyspozytor pogotowia musi umieć podejmować decyzje w sytuacjach stresowych, posiadać dobre zdolności komunikacyjne i być dobrze zorganizowany. Ustala on kolejność, w jakiej zostaną obsłużone poszczególne zgłoszenia, instruuje osoby zgłaszające zdarzenia w zakresie pierwszej pomocy i jest w łączności z innymi podmiotami uczestniczącymi w akcjach ratunkowych (np. szpitalami, strażą pożarną, policją).
Praca w wojskowych, pożarniczych i policyjnych służbach ratunkowych
Obowiązkiem służb mundurowych jest zapewnianie bezpieczeństwa obywatelom. Często wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia urazów, uszkodzeń ciała i wypadków. Z tego powodu w szeregach wojska, straży pożarnej i policji zatrudniane są osoby z wykształceniem medycznym, które są na miejscu i potrafią szybko udzielić profesjonalnej pomocy medycznej.
Praca w podmiotach paramedycznych (WOPR, TOPR, GOPR)
Mimo że WOPR, TOPR i GOPR to służby ochotnicze, nierzadko muszą ruszać z pomocą do bardzo poważnych zdarzeń. Nad wodą czy w górach nietrudno przecież o wypadek. Niezwykle niebezpieczne są także stany zagrożenia życia, do których dochodzi u pacjentów znajdujących się w trudno dostępnych miejscach (np. w wysokich górach). Zatrudnienie ratownika medycznego w szeregach Wodnego, Tatrzańskiego czy Górskiego Pogotowia Ratunkowego zwiększa szanse na to, że wspólnymi siłami zespołowi uda się dotrzeć do poszkodowanego, udzielić mu stosownej pomocy i ewakuować na czas.
Prowadzenie szkoleń (instruktor pierwszej pomocy)
O tym, jak ważna jest umiejętność udzielania pierwszej pomocy, nikogo nie trzeba przekonywać. Nie tak łatwo jest jednak nauczyć drugiego człowieka poprawnego wykonywania czynności ratowniczych. Wiele osób odstępuje od udzielania pomocy, ponieważ boi się zrobić krzywdę poszkodowanemu lub nie wie, jak zacząć, ponieważ pierwszą pomoc zna tylko w teorii. Doświadczony ratownik medyczny wydaje się idealnym kandydatem na instruktora pierwszej pomocy, ponieważ może podzielić się nie tylko wiedzą i umiejętnościami, ale także wskazówkami, które okażą się kluczowe w krytycznej sytuacji.
Zabezpieczanie imprez masowych
Organizator każdej imprezy, w której uczestniczy co najmniej 300 (impreza w budynku) lub 1000 (impreza na wolnym powietrzu) osób, musi zapewnić opiekę medyczną uczestnikom. Z tego powodu na większości meczów, koncertów i festynów widzimy co najmniej jedną karetkę pogotowia. Praca w zabezpieczeniu imprez masowych to kolejna możliwość pracy dla ratownika medycznego, często forma dorobienia sobie po godzinach. Rolą zespołu ratunkowego jest dbanie o bezpieczeństwo uczestników imprezy i udzielanie pomocy w sytuacjach nagłych.
