Jak zostać lekarzem w Polsce?
Zawód lekarza jest obarczony ogromną odpowiedzialnością. Wymaga szerokiej wiedzy, umiejętności praktycznych oraz niemałych kompetencji społecznych. Z tego powodu droga do uzyskania upragnionego zawodu jest bardzo trudna...i długa. Inaczej niż w przypadku większości kierunków, poza zdaniem egzaminów i ukończeniem studiów, aby uzyskać pełne prawo wykonywania zawodu absolwent medycyny musi zdać dodatkowe egzaminy państwowe: Lekarski Egzamin Końcowy (LEK) lub Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy (LDEK), a także odbyć 13-miesięczny (lekarz medycyny) lub 12-miesięczny (lekarz dentysta) staż podyplomowy. Zgodnie z nowelizacją ustawy o zawodzie lekarza z 2020 r. do LEK i LDEK można przystąpić jeszcze na studiach - po ukończeniu przedostatniego roku studiów. Po uzyskaniu dyplomu uczelni młody lekarz musi zapisać się do okręgowej izby lekarskiej właściwej dla miejsca zamieszkania. Izba skieruje go na staż podyplomowy, podczas którego lekarz stażysta posiada tylko ograniczone prawo wykonywania zawodu i nie może pracować poza miejscem odbywania stażu. Lekarz stażysta otrzymuje wynagrodzenie. Aby uzyskać pełne prawo do wykonywania zawodu, musi zaliczyć staż zgodnie z przewidzianym w ustawie programem, innym dla lekarzy medycyny i dla lekarzy dentystów. Kolejny etap to szkolenie specjalizacyjne (rezydentura), które trwa kilka lat i jest zakończone Państwowym Egzaminem Specjalizacyjnym. Po jego zdaniu lekarz staje się lekarzem specjalistą.
Studia na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym - ile trwają studia medyczne?
W polskim systemie kształcenia drogi do zdobycia zawodu lekarza medycyny i lekarza dentysty są zupełnie inne i obejmują dwa odrębne kierunki studiów - lekarski i lekarsko-dentystyczny. Kształcenie na kierunku lekarskim trwa 6 lat, zaś na lekarsko-dentystycznym 5 lat. Są to studia jednolite magisterskie i kończą się zdobyciem odpowiednio tytułu lekarza medycyny lub lekarza dentysty, które są równorzędne z tytułem magistra. Ze względu na intensywny program zajęć i ogrom materiału do przyswojenia medycyny nie da się studiować zaocznie. Istnieją nieliczne uczelnie prywatne, które oferują kształcenie w systemie wieczorowym.
Medycynę można studiować bezpłatnie na uczelniach państwowych. Jest to tak zwany tryb stacjonarny, dla którego ogólny limit miejsc w całym kraju wynosi około 5500 dla kierunku lekarskiego i około 800 dla kierunku lekarsko-dentystycznego. Oprócz tego, państwowe uczelnie nauczają medycyny odpłatnie w trybie niestacjonarnym. Uwaga - nazwa może być myląca. Studenci niestacjonarni studiują dziennie, zazwyczaj uczęszczają na zajęcia razem ze stacjonarnymi. Czesne za medycynę w trybie niestacjonarnym jest niemałe. Opłaty kształtują się od około 30 do blisko 50 tysięcy złotych za rok.
Wiele uczelni publicznych prowadzi także studia w języku angielskim. Podjęcie nauki na English Division jest dość kosztowne - czesne wynosi od blisko 50 do 70 tysięcy złotych i może być zmienne ze względu na wahania kursu euro.
Ze względu na ogromne zainteresowanie kierunkami medycznymi przyszłych lekarzy kształci obecnie coraz więcej uczelni prywatnych. Jeśli rozważacie podjęcie na nich nauki, musicie liczyć się z kosztami rzędu od ponad 40 do 70 tysięcy złotych rocznie.
Programy kształcenia na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym są zupełnie inne, poza początkowymi przedmiotami teoretycznymi, takimi jak anatomia, fizjologia, farmakologia, biofizyka czy histologia. Nauka na kierunkach medycznych obejmuje nie tylko zdobywanie wiedzy, ale także kształcenie praktyczne. Przyszli lekarze po każdym roku studiów muszą odbyć 4-tygodniowe praktyki wakacyjne. Ostatnie lata nauki to w dużej części zajęcia kliniczne, które także pozwalają zapoznać się z istotnymi praktycznymi aspektami zawodu.
Specjalizacje lekarskie w Polsce
- Alergologia
- Anestezjologia i intensywna terapia
- Angiologia
- Audiologia i foniatria
- Balneologia i medycyna fizykalna
- Chirurgia dziecięca
- Chirurgia klatki piersiowej
- Chirurgia naczyniowa
- Chirurgia ogólna
- Chirurgia onkologiczna
- Chirurgia plastyczna
- Chirurgia szczękowo-twarzowa
- Choroby płuc
- Choroby płuc dzieci
- Choroby wewnętrzne
- Choroby zakaźne
- Dermatologia i wenerologia
- Diabetologia
- Endokrynologia
- Endokrynologia ginekologiczna i rozrodczość
- Endokrynologia i diabetologia dziecięca
- Epidemiologia
- Farmakologia kliniczna
- Gastroenterologia
- Gastroenterologia dziecięca
- Genetyka kliniczna
- Geriatria
- Ginekologia onkologiczna
- Hematologia
- Hipertensjologia
- Immunologia kliniczna
- Intensywna terapia
- Kardiochirurgia
- Kardiologia
- Kardiologia dziecięca
- Medycyna lotnicza
- Medycyna morska i tropikalna
- Medycyna nuklearna
- Medycyna paliatywna
- Medycyna pracy
- Medycyna ratunkowa
- Medycyna rodzinna
- Medycyna sądowa
- Medycyna sportowa
- Mikrobiologia lekarska
- Nefrologia
- Nefrologia dziecięca
- Neonatologia
- Neurochirurgia
- Neurologia
- Neurologia dziecięca
- Neuropatologia
- Okulistyka
- Onkologia i hematologia dziecięca
- Onkologia kliniczna
- Ortopedia i traumatologia narządu ruchu
- Otorynolaryngologia
- Otorynolaryngologia dziecięca
- Patomorfologia
- Pediatria
- Pediatria metaboliczna
- Perinatologia
- Położnictwo i ginekologia
- Psychiatria
- Psychiatria dzieci i młodzieży
- Radiologia i diagnostyka obrazowa
- Radioterapia onkologiczna
- Rehabilitacja medyczna
- Reumatologia
- Seksuologia
- Toksykologia kliniczna
- Transfuzjologia kliniczna
- Transplantologia kliniczna
- Urologia
- Urologia dziecięca
- Zdrowie publiczne
Specjalizacje lekarsko-dentystyczne w Polsce
- Chirurgia stomatologiczna
- Chirurgia szczękowo-twarzowa
- Epidemiologia
- Ortodoncja
- Periodontologia
- Protetyka stomatologiczna
- Stomatologia dziecięca
- Stomatologia zachowawcza z endodoncją
- Epidemiologia
- Zdrowie publiczne
Na jakich uczelniach można studiować medycynę?
W Polsce kierunek lekarski i lekarsko-dentystyczny jest dostępny na kilkudziesięciu uczelniach publicznych i niepublicznych. Do najbardziej znanych należą:
- Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Warszawski Uniwersytet Medyczny
- Gdański Uniwersytet Medyczny
- Uniwersytet Medyczny w Łodzi
- Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
- Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy
- Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
- Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
- Uniwersytet Medyczny w Lublinie
- Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
- Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
- Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
- Collegium Medicum Uniwersytetu Zielonogórskiego
- Collegium Medicum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
- Collegium Medicum Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
- Uczelnia Łazarskiego
Praca po medycynie
Lekarz POZ
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) popularnie zwany lekarzem rodzinnym to zazwyczaj pierwsza osoba, do której kierujemy się, gdy coś nam dolega. Obowiązkiem lekarza POZ jest zapewnienie pacjentowi podstawowych świadczeń, takich jak przepisywanie recept, kierowanie na badania laboratoryjne i obrazowe, prowadzenie działań profilaktycznych (np. zapobieganie chorobom układu krążenia, cukrzycy, kierowanie na szczepienia ochronne). Lekarz POZ przyjmuje zarówno dorosłych, jak i dzieci. Najczęściej na pracę w przychodni POZ decydują się lekarze specjaliści w zakresie chorób wewnętrznych, medycyny rodzinnej lub pediatrii, młodzi lekarze bez specjalizacji, lekarze rezydenci w trakcie szkolenia specjalizacyjnego. Chociaż lekarz POZ ma w założeniu świadczyć tylko podstawowe usługi, jego praca wymaga dużej wiedzy - jest pierwszą osobą, do której zwraca się pacjent z problemem i poprzez swoje decyzje ma realny wpływ na dalszy przebieg diagnostyki i leczenia.
Lekarz w szpitalu
Praca w szpitalu różni się od pracy w przychodni. Lekarz pracujący w szpitalu ma zazwyczaj do czynienia z ostrzejszymi przypadkami niż w przychodni. Nierzadko są to stany zagrożenia życia. Dysponuje także szerszym zakresem procedur medycznych pozwalających na diagnozę i leczenie, na przykład może zlecić badania możliwe do wykonania tylko w warunkach szpitalnych. O ile przychodnia pracuje od rana do popołudnia, o tyle szpital działa non stop, co wiąże się z obowiązkiem pełnienia dyżurów, również nocnych. Poza pracą na swoim oddziale i sprawowaniem opieki nad grupą pacjentów lekarze wzywani są do konsultacji na innych oddziałach, w tym także na szpitalnych oddziałach ratunkowych, a także kierowani są do pracy w przyszpitalnych przychodniach specjalistycznych. Pracę w szpitalu podejmuje najczęściej lekarz specjalista (lekarz medycyny po ukończonym szkoleniu specjalizacyjnym, które w zależności od specjalizacji trwa od 4 do kilkunastu lat) lub lekarz rezydent (lekarz w trakcie szkolenia specjalizacyjnego).
Lekarz w przychodni specjalistycznej
Przychodnie specjalistyczne to ważny punkt na mapie publicznej i prywatnej opieki zdrowotnej. Porady lekarskiej szukają w nich zazwyczaj osoby, u których wstępnie zdiagnozowano problemy wymagające opieki specjalistycznej, lub osoby przewlekle chore. W przychodni specjalistycznej pracują lekarze specjaliści lub lekarze rezydenci w trakcie szkolenia specjalizacyjnego.
Lekarz pogotowia
Ze względu na tempo, nieprzewidywalność, bycie świadkiem traumatycznych sytuacji i konieczność podejmowania decyzji pod presją czasu nie jest to raczej praca dla ludzi o słabych nerwach. Praca w karetce to wybór dla osób, które lubią nagłe przypływy adrenaliny, a w sytuacjach kryzysowych potrafią działać szybko i metodycznie. Nie w każdej karetce spotkamy lekarza. Obecność lekarza jest obowiązkowa tylko dla zespołów ratownictwa medycznego typu “S”. Ciemna strona tego zawodu to fakt, że mimo olbrzymiej odpowiedzialności lekarze pogotowia są słabo wynagradzani, dlatego wielu z nich decyduje się na zmianę ścieżki kariery.
Lekarz w służbach mundurowych
Zdrowie zawodowych żołnierzy, policjantów czy strażaków musi być monitorowane w szczególny sposób, aby mieć pewność, że ryzykowna praca, którą wykonują, w dłuższej perspektywie im nie zagraża. Innym aspektem pracy w służbach mundurowych, w szczególności w wojsku, jest towarzyszenie żołnierzom w misjach krajowych i zagranicznych. Lekarz wojskowy musi być wyposażony nie tylko w wiedzę i umiejętności medyczne, ale także charakteryzować się tężyzną fizyczną i dyscypliną. Przedsmakiem takiej pracy są studia na kierunku wojskowo-lekarskim na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi - jedynej uczelni kształcącej lekarzy wojskowych.
Lekarz dentysta
Jak już wspomnieliśmy, lekarzem dentystą można zostać wyłącznie po ukończeniu studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym. Prowadzenie własnego gabinetu stomatologicznego na początku kariery wydaje się raczej trudne do zrealizowania ze względu na brak doświadczenia i duże koszty. Wraz z nabraniem fachu w ręku marzenie o własnym biznesie staje się jednak bardziej realne. Podobnie jak w przypadku lekarzy medycyny, lekarze dentyści również mogą odbywać szkolenia specjalizacyjne, zazwyczaj krótsze (3-6 lat). Będąc dobrym specjalistą chirurgiem stomatologicznym, ortodontą, periodontologiem czy stomatologiem dziecięcym, z pewnością można liczyć na wyższe zarobki.
Lekarz naukowiec
Prowadzenie badań naukowych pozwala na kreowanie zmian, które pozwalają poprawiać jakość i długość życia pacjentów. Bycie lekarzem-naukowcem pozwala na wytyczanie trendów współczesnej medycyny i dokonywanie rewolucji w metodach diagnostyki i leczenia. Praca w ośrodkach badawczych to także doskonała okazja, by uczyć się od najlepszych i być na bieżąco ze specjalistycznymi nowinkami. Pracę lekarza-naukowca wielu łączy z pracą lekarza-praktyka, co pozwala na zdobycie teoretycznego i praktycznego wglądu w badany problem.
Wykładowca akdemicki
Umiejętność przekazywania skomplikowanej wiedzy i umiejętności młodszemu pokoleniu jest czymś na wagę złota. Od tego, jakich nauczycieli mają przyszli lekarze, zależy bardzo dużo: poziom ich kompetencji, stosunek do pacjenta, standardy etyczne, pasja do pracy. Lekarze mieszkający w miastach stanowiących ośrodki akademickie często łączą praktykę lekarską z pracą na uczelni, co ma zalety dla obu stron. Studentom pozwala uczyć się od osoby o dużym doświadczeniu, która na co dzień leczy pacjentów, a wykładowcę zachęca do aktualizowania swojej wiedzy i systematyzowania jej.
Praca w przemyśle medycznym i kosmetycznym
Mało kto zna realia i standardy pracy w branży medycznej, tak jak lekarze. Koncerny farmaceutyczne i producenci sprzętu decydują się na zatrudnianie ich z wielu względów. Lekarze znajdują pracę podczas badań klinicznych nad lekami i sprzętem medycznym. Często powierza im się odpowiedzialną rolę CRA (clinical research associate) - zajmują się monitorowaniem badań, ich zgodnością ze standardami etycznymi i procedurami, analizą zdarzeń niepożądanych. Inna możliwość to praca przedstawiciela handlowego, który prezentuje nowe produkty tworzone przez koncern, zachęca do ich kupowania i odpowiada za relacje z klientami.
Autor tekstów medycznych
W czasach, gdy wiele osób przed pójściem do lekarza samodzielnie diagnozuje się w Google, tworzenie merytorycznych treści medycznych jest bardzo ważne. Na szczęście coraz więcej portali publikujących artykuły związane ze zdrowiem zdaje się to zauważać i zleca pisanie tekstów osobom posiadającym odpowiednie kompetencje. Innym trendem jest tworzenie stron w social mediach (zwłaszcza na Instagramie), poprzez które lekarze przekazują sprawdzoną wiedzę medyczną.
Tłumacz tekstów medycznych
Nomenklatura medyczna jest bardzo skomplikowana, często się zmienia, a najdrobniejsza pomyłka może być brzemienna w skutkach dla pacjenta. Jeśli spojrzeć na samo tylko angielskie mianownictwo anatomiczne, to niektóre nazwy ulegają zmianie co kilka lat. Z tego powodu za tłumaczeniami tekstów medycznych powinien stać ktoś ze świata medycyny. Lekarz z bardzo dobrą znajomością języka angielskiego znajdzie więc pracę jako tłumacz artykułów, podręczników, instrukcji, atlasów, protokołów czy dokumentacji medycznej.