Czym zajmuje się celnik?
Celnik to zwyczajowe określenie funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej, czyli instytucji państwowej powstałej w 2017 roku z połączenia Służby Celnej oraz zespołów kontroli skarbowej. Formalnie celnicy są urzędnikami Krajowej Administracji Skarbowej, choć podlegają oni hierarchii służbowej z wydzielonymi korpusami oraz stopniami.
Obowiązki funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej
W zakres obowiązków funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej wchodzi przeprowadzanie odpraw celnych, kontrolowanie towarów wjeżdżających i wyjeżdzających z Polski, przeciwdziałanie przemytowi oraz oszustwom skarbowym, ściąganie podatku VAT, ceł i akcyzy z importowanych towarów oraz zapobieganie przestępstwom skarbowym. Ponadto celnicy pobierają opłatę paliwową, a także kontrolują rynek zakładów i gier wzajemnych, wydając niektóre zezwolenia na prowadzenie biznesów związanych z hazardem. Ich zadaniem jest też prowadzenie śledztwa w przypadku próby wywiezienia z kraju cennych zabytków lub dzieł sztuki.
W ramach codziennej pracy funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej kontrolują ruch drogowy ze szczególnym uwzględnieniem transportu drogowego, sprawdzają paczki i przesyłki, a także prowadzą śledztwa, często przy współpracy z innymi agencjami. W praktyce wykrywanie przestępstw opiera się zarówno na pracy w terenie, jak i na przeglądaniu dokumentów oraz weryfikowaniu informacji uzyskiwanych od podmiotów prawnych. Warto przy tym zaznaczyć, że ściganiem przestępstw skarbowych zajmuje się także policja, ABW oraz CBŚ, przy czym to właśnie Służba Celno-Skarbowa stanowi główny organ w walce z przestępczością gospodarczą.
Jak zostać celnikiem? Wymagania i niezbędne kompetencje
Osoby chcące znaleźć zatrudnienie w Służbie Celno-Skarbowej muszą spełnić szereg wymagań takich jak co najmniej średnie wykształcenie, dobry stan zdrowia, brak prawomocnego wyroku sądowego za przestępstwo oraz nieposzlakowana opinia. Od kandydatów oczekiwana jest dobra znajomość języka angielskiego w mowie i piśmie, poczucie odpowiedzialności oraz orientacja w przepisach prawnych związanych z handlem międzynarodowym. Dużym atutem przy postępowaniu rekrutacyjnym jest znajomość dodatkowych języków obcych i wyższe wykształcenie z zakresu prawa, ekonomii lub zarządzania. Co istotne, pracodawca może wymagać od celników wyjazdu na dłuższą delegację, a nawet zmianę miejsca zatrudnienia – warto to wziąć pod uwagę przed wyborem tej ścieżki kariery.
Przebieg rekrutacji na stanowisko celnika
By podjąć pracę jako celnik, niezbędne jest zdanie specjalnego testu sprawdzającego wiedzę z zakresu kompetencji Służby Celno-Skarbowej oraz przepisów prawnych regulujących działanie administracji publicznej i handlu międzynarodowego Na dalszym etapie rekrutacji należy zaliczyć testy sprawnościowe i psychologiczne, a następnie odbyć rozmowę kwalifikacyjną. Jeżeli rekruterzy wyjdą z niej zadowoleni, to Służba Celno-Skarbowa, często przy pomocy agencji zajmujących się kontrwywiadem, dokładnie prześwietla życiorys potencjalnego pracownika i sprawdza prawdziwość podanych danych. Jeżeli te okażą się zgodne z rzeczywistością, a weryfikacja wypadnie pomyślnie, to kandydat może zostać celnikiem. Proces rekrutacji wygląda na skomplikowany, ale w praktyce jest dość prosty – wystarczy przygotować się do egzaminu i odpowiadać na pytania zgodnie z prawdą.
Ile zarabia celnik?
Celnik jest funkcjonariuszem publicznym, a więc wysokość jego wynagrodzenia zależy przede wszystkim od stopnia służbowego, stażu pracy, dodatkowych kompetencji (znajomość języków obcych, wykształcenie wyższe, doświadczenie prawnicze) oraz pobierania ewentualnych dodatków, np. za odległe miejsce pracy lub dojazdy czy delegacje. Ponadto warto pamiętać, że celnicy są zatrudnieni na umowie o pracę, dzięki czemu otrzymują szereg atrakcyjnych benefitów charakterystycznych dla sektora budżetowego. Są to m.in. trzynasta pensja, premie uznaniowe za wyniki oraz rozmaite dopłaty. Powyższe czynniki sprawiają, że celnik przeciętnie zarabia ok. 5200 zł brutto na miesiąc, przy czym na konta najlepiej zarabiających pracowników może wpłynąć nawet 9500 złotych brutto.
Praca jako celnik a możliwości awansu
Jak już wspomnieliśmy, celnicy podlegają hierarchii służbowej z wydzielonymi korpusami. O ile nie zachodzą specyficzne wyjątki, początkujący funkcjonariusze zaczynają na stopniu aplikanta lub starszego aplikanta. W zależności od zaangażowania, obowiązkowości oraz wyników mają oni szansę otrzymać wyższy stopień. Awans przekłada się na wzrost wynagrodzenia, ale też zmianę zakresu obowiązków, co często wiąże się z przeniesieniem do innego wydziału, a nawet koniecznością przeprowadzki. Ambitni celnicy mają szansę awansować do korpusu oficerów młodszych, korpusu oficerów starszych, a nawet do korpusu generałów Służby Celno-Skarbowej. Warto jednak pamiętać, że zaszczyt ten przypadnie jedynie nielicznym, a większość celników przechodzi na emeryturę w stopniu aspiranta.
