Praca jako pisarz – ile zarabia się za pisanie książek?
Czym zajmuje się pisarz?
Pisarz to osoba zajmująca się tworzeniem literatury pięknej, czyli poezji, dramatu i prozy. Obecnie ten ostatni rodzaj literacki wyparł pozostałe, a zdecydowana większość czytelników poszukuje ciekawych powieści lub opowiadań, czyli dwóch najpopularniejszych gatunków literackich, które zajmują wysokie miejsca na listach sprzedaży. Forma powieści lub opowiadania jest przystępna, mieści w sobie maksymalnie szerokie spektrum znaczeń i trafia w gusta odbiorców. Poza beletrystyką w Polsce sprzedają się też biografie, reportaże, eseje oraz książki popularnonaukowe, a ich autorzy oraz autorki też mają szansę na życie z pisania.
Jak zostać pisarzem?
Pisarzem może zostać każdy – wystarczy pomysł na książkę oraz komputer z edytorem tekstu i już można zasiąść do pisania. Choć czy aby na pewno? Tak naprawdę większość stworzonych w ten sposób tekstów będzie nadawała się do śmietnika. Dlaczego? Cóż, zawodowy pisarz powinien być mistrzem w operowaniu słowem, a to umiejętność, która wymaga nie tylko wrodzonego talentu, ale też długich lat nauki oraz szlifowania warsztatu twórczego. By napisać wciągającą powieść, należy mieć pomysł i wiedzę na temat sposobów konstruowania historii oraz narracji, doskonale operować słowem, znać reguły wybranego gatunku i, na sam koniec, poświęcić setki godzin na przeniesienie myśli na papier. To bardzo trudne zadanie, któremu podołają jedynie nieliczni.
Co warto wiedzieć o karierze jako pisarz?
W powyższym akapicie opisaliśmy długą i krętą drogę, jaką musi przejść każda dobra powieść. Zazwyczaj to właśnie od jakości debiutanckiego tekstu zależy dalszy rozwój kariery pisarza. Nie jest to jednak reguła, a niektórzy poczytni autorzy zaczynali od książek o bardzo niskim poziomie artystycznym, które mimo to odniosły ogromny sukces komercyjny. Ostatecznie to od liczby sprzedanych książek oraz ich popularności zależy to, czy uda ci się zarabiać na życie z tworzenia literatury. Napisanie wybitnej powieści to ogromne osiągnięcie, na którym zwyczajnie nie zarobisz. Większość czytelników w Polsce preferuje biografie oraz literaturę gatunkową – na listach sprzedaży królują życiorysy gwiazd, kryminały, romanse oraz fantastyka. Jeżeli myślisz o pracy jako pisarz, to jeden z tych gatunków stanowi największą szansę na zaistnienie na polskim rynku książki. Oczywiście zdarza się, że autorzy tzw. literatury ambitnej odnoszą komercyjny sukces, ale jest to rzadkość, a ewentualne nagrody literackie zapewniają jedynie jednorazową gratyfikację finansową.
Jak odnieść sukces jako pisarz?
Wspomnieliśmy już, że największą szansę na odniesienie sukcesu jako pisarz mają autorzy tworzący w obrębie literatury gatunkowej. By pisać dobre powieści i opowiadania należy dokładnie znać zasady rządzące wybranym gatunkiem. Niektóre z nich są bardziej skonwencjonalizowane od innych (np. romanse), a inne mniej (np. science fiction), ale zawsze przydaje się perfekcyjna znajomość zarówno klasycznych pozycji literatury światowej, jak i kanonu gatunku. Generalnie doświadczeni autorzy przyznają, że najważniejszym zadaniem każdego pisarza jest... czytanie. Rozbudowuje ono leksykę i inspiruje, ale też pozwala na zorientowanie się w gustach czytelników. Poza tym kluczowe jest regularne pisanie tekstów. Nawet jeżeli większość utworów trafi ostatecznie do szuflady, to każdy napisany tekst rozwija warsztat twórczy i uczy władania słowem, co stanowi najważniejszą umiejętność każdego pisarza. Przygotowanie do napisania pierwszej powieści powinno być poprzedzone długim okresem ćwiczeń, ale nie należy też nadmiernie zwlekać – żaden tekst nie jest idealny, a od warstwy technicznej znacznie ważniejszy jest ciekawy pomysł oraz umiejętność wciągnięcia czytelników w tworzoną opowieść.
Ile zarabia pisarz?
W przypadku polskich pisarzy trudno mówić o jakiejkolwiek średniej zarobków- nie istnieją żadne wiarygodne dane oparte na badaniach rynku, a autorzy książek mogą liczyć na dochody z bardzo różnych źródeł. Najważniejsze z nich to procent od każdego sprzedanego egzemplarza książki. Ten różni się w zależności od stawki wynegocjowanej z wydawnictwem, ale zazwyczaj oscyluje w przedziale 5-18%, przy czym mało znani autorzy rzadko kiedy dostają więcej niż 8%. Ponadto pisarz otrzymuje niewielką kwotę za każde wypożyczenie książki w bibliotece publicznej (w skali rocznej poczytni autorzy otrzymują nie więcej niż kilkaset złotych), a także ma możliwość sprzedaży praw do ekranizacji tekstu. Dodatkowym źródłem dochodu mogą być spotkania z czytelnikami i wieczory literackie, za które często można dostać dodatkowe, choć raczej niewielkie pieniądze. Warto też zwrócić uwagę na nagrody literackie – jest ich aż kilkadziesiąt, a każda z nich zapewnia pewien stopień prestiżu oraz chociaż symboliczną gratyfikację finansową. Przykładowo laureat corocznej Nagrody Nike otrzymuje aż 100 tys. złotych!
W praktyce zdecydowana większość polskich pisarzy zarabia na swojej twórczości nie więcej niż kilka tysięcy złotych w skali roku. Na zarobki większe od miesięcznej płacy minimalnej mogą sobie pozwolić jedynie najbardziej poczytni autorzy. Warto jednak pamiętać, że mimo to w Polsce zdarzają się pisarze, którzy na swoich dziełach zarobili miliony, czego przykładem mogą być twórcy tacy jak Olga Tokarczuk czy Andrzej Sapkowski.
Gdzie wydać debiutancką książkę?
Na sam koniec tekstu zostawiliśmy kwestię debiutu książkowego. O ten trudno – wydawnictwa boją się inwestować w debiutantów i woli wydawać znanych, sprawdzonych autorów, którzy dają dużo większą szansę na zwrot inwestycji. Początkujący pisarze mają problemy ze znalezieniem chętnego wydawcy, a oferta, jaką otrzymują, jest często beznadziejna (zdarza się np. 3% ceny okładkowej od sprzedanego egzemplarza). Tę grupę twórców starają się zagospodarować wydawnictwa oferujące tzw. self-publishing, zwany też vanity press. Zgodnie z założeniami takiego modelu biznesowego autor opłaca większość lub całość kosztu publikacji, w zamian za więcej niż połowę zysku za każdy sprzedany egzemplarz. Taka oferta z pozoru brzmi nieźle, ale większość wydawnictw oferujących self-publishing nie prowadzi żadnych kampanii marketingowych, zostawiając pisarza z prawie całym nakładem. A nawet najlepszy debiutant nie ma szans na wybicie się bez sprawnego marketingu. Model samodzielnego wydawania książek ma jednak swoje zalety i sprawdza się w przypadku publikacji specjalistycznych oraz osób mających własne kanały sprzedażowe. Jeśli zależy ci na debiucie literackim, który pozwoli ci na rozpoczęcie kariery jako pisarz, to zdecyduj się na tradycyjne wydawnictwo.
