Jak przyspieszyć działanie komputera? Poradnik

Krok 1. Sprawdź zasoby systemowe

Zanim zabierzesz się za przyspieszanie komputera, koniecznie sprawdź, jakie zasoby są wykorzystywane przez system. Czasami problem wolnego działania wynika nie tylko z nadmiernego zużycia pamięci RAM czy procesora, ale z nieefektywnego zarządzania zasobami przez system operacyjny. Aby lepiej zrozumieć, co spowalnia twój komputer, musisz raz na jakiś czas sprawdzać jego wydajność. Jak to zrobić?

Monitorowanie użycia zasobów

Najprostszy sposób na sprawdzenie, co obciąża komputer, to skorzystanie z Menedżera zadań w systemie Windows. Wciśnij kombinację klawiszy Ctrl + Shift + Esc, aby go otworzyć. W zakładce Procesy zobaczysz, które aplikacje zużywają najwięcej pamięci RAM, mocy procesora oraz dysku. Jeśli zauważysz programy, które działają w tle i zużywają dużo zasobów, zamknij je lub ogranicz ich działanie.

Dla bardziej zaawansowanych użytkowników polecane jest narzędzie Monitor zasobów (znajdziesz je, wpisując "Monitor zasobów" w menu Start), które oferuje szczegółowe informacje na temat użycia pamięci, dysku i procesora przez poszczególne aplikacje.

Używanie narzędzi do optymalizacji systemu

Jeśli twój komputer wolno działa, skorzystaj ze specjalnych programów do optymalizacji systemu. Najpopularniejszym narzędziem jest CCleaner, który pozwala na czyszczenie zbędnych plików systemowych, usuwanie historii przeglądania oraz optymalizowanie autostartu. Ze swojej strony polecam również sprawdzić Advanced SystemCare oraz Glary Utilities, mają one znacznie bardziej rozbudowane opcje poprawy wydajności systemu.

Krok 2. Zoptymalizuj dysk twardy

Problemy z dyskiem twardym to najczęstsza przyczyna wolno działającego komputera. W przypadku starszych dysków HDD problemem zazwyczaj jest fragmentacja plików lub przepełnienie przestrzeni dyskowej. Również nowoczesne dyski SSD znacząco tracą na wydajności, jeśli są zbyt mocno zapełnione.

Defragmentacja dysku

Jeśli Twój komputer posiada tradycyjny dysk HDD, musisz regularnie przeprowadzać defragmentację. Jest to proces, który układa pliki w bardziej uporządkowany sposób, dzięki czemu system operacyjny szybciej je odczytuje.

1. Otwórz menu Start i wpisz "Defragmentacja i optymalizacja dysków".
2. Wybierz dysk, który chcesz zoptymalizować.
3. Kliknij Optymalizuj.

Aby wykonać defragmentację w Windows:

W przypadku dysków SSD defragmentacja nie jest konieczna, ale mimo to warto okresowo sprawdzać stan dysku oraz przeprowadzać optymalizację SSD, np. przy pomocy narzędzia "TRIM" wbudowanego w system Windows.

Wymiana na dysk SSD

Jeśli nadal korzystasz z klasycznego dysku HDD, to jednym z najskuteczniejszych sposobów na znaczne przyspieszenie komputera jest jego wymiana na SSD. Dyski SSD są nawet kilkanaście razy szybsze niż HDD, co sprawia, że system operacyjny i aplikacje uruchamiają się znacznie szybciej i znacznie szybciej działają. Dla zwykłych użytkowników zaleca się SSD o pojemności 500 GB lub 1 TB, te z większą pojemnością są już zauważalnie droższe.

Krok 3. Zaktualizuj sterowniki

Sterowniki są odpowiedzialne za komunikację między systemem operacyjnym a podzespołami komputera. Nieaktualne sterowniki wywołują problemy z wydajnością, awarie systemu, a nawet błędy sprzętowe. W takiej sytuacji niezbędna jest ręczna aktualizacja sterowników.

Aby zaktualizować sterowniki:

1. Kliknij Start i wpisz "Menedżer urządzeń".
2. Znajdź podzespół, który chcesz zaktualizować (np. karta graficzna, karta sieciowa).
3. Kliknij prawym przyciskiem myszy i wybierz Aktualizuj sterownik.
4. Wybierz opcję "Wyszukaj automatycznie zaktualizowane oprogramowanie".

Ze swojej strony polecam bezpłatną aplikację Driver Booster, która automatycznie wyszukuje najnowsze wersje sterowników, a następnie aktualizuje je za Ciebie. W wersji premium zapewnia również automatyczne aktualizacje, bez konieczności ręcznego powtarzania tego procesu.

Krok 4. Usuń zbędne programy i pliki

Zbyt wiele zainstalowanych programów i plików obciąża system, spowalnia jego działanie. Komputer trzeba regularnie czyścić. Jak to zrobić?

Sprawdź listę zainstalowanych programów i usuń te, których już nie używasz. W systemie Windows zrobisz to, przechodząc do „Programy i funkcje” w Panelu Sterowania. Możesz także użyć narzędzi, takich jak Revo Uninstaller, które usuwają aplikacje wraz ze wszystkimi pozostałościami w rejestrze systemowym.

Czyszczenie dysku

Aby zwolnić miejsce na dysku, skorzystaj z wbudowanego narzędzia „Oczyszczanie dysku” w systemie Windows. Usunięcie plików tymczasowych, pamięci podręcznej przeglądarek internetowych i innych zbędnych danych pomoże w przywróceniu komputera do pełnej sprawności. Musisz również raz na jakiś czas przeszukiwać foldery (szczególnie Dokumenty i Pobrane), aby pozbywać się niepotrzebnych plików.

Krok 5. Wyłącz animacje i efekty wizualne

System Windows obsługuje liczne animacje i efekty wizualne, które sprawiają, że interfejs wygląda bardziej atrakcyjnie. Niestety jednocześnie obciążają one komputer. Wyłączenie tych efektów powinno przyspieszyć działanie systemu, zwłaszcza na starszym sprzęcie.

Jak wyłączyć efekty wizualne w Windowsie?

W systemie Windows wyłączysz efekty wizualne, przechodząc do „Właściwości systemu” > „Zaawansowane ustawienia systemu” > „Ustawienia wydajności”. Wybierz opcję „Dostosuj dla najlepszej wydajności”, aby wyłączyć wszystkie niepotrzebne animacje i cienie. Możesz także dostosować ustawienia, wybierając opcję „Ustawienia niestandardowe” i wyłączając tylko te efekty, które najbardziej obciążają system. W przypadku starszego komputera lub laptopa polecam jednak wyłączyć wszystkie efekty.

Krok 6. Sprawdź swój sprzęt

Jeśli po wykonaniu wszystkich powyższych działań komputer nadal działa zbyt wolno, sprawdź stan techniczny sprzętu. Zdarza się, że problemy z wydajnością wynikają z uszkodzenia podzespołów lub przegrzewania się komputera.

Najpierw sprawdź temperaturę procesora oraz karty graficznej, jeśli taką posiadasz. Zbyt wysoka temperatura procesora i innych podzespołów to częsta przyczyna spadku wydajności komputera. Użyj do tego programu HWMonitor lub dużo prostszego CPU Temp – oba są bezpłatne. Jeśli procesor przegrzewa się, musisz przeczyścić wentylator, wymienić pastę termoprzewodzącą oraz poprawić wentylację obudowy. Ostatecznie możesz zamienić ją na nowszy model.

Jeśli Twój komputer ma mało pamięci RAM, należy dołożyć kolejne kości. Więcej pamięci RAM pozwala na płynniejsze działanie systemu, zwłaszcza podczas pracy z wieloma aplikacjami jednocześnie. Upewnij się, że wybierasz kompatybilne moduły RAM i sprawdź maksymalną obsługiwaną ilość pamięci przez płytę główną. Poleca się, aby współczesny komputer miał co najmniej 16 GB RAM, a 8 GB RAM to absolutne minimum, na którym Windows 11 czasami zwalnia ze względu na niedobór pamięci operacyjnej.