IKE i IKZE, czyli jak inwestować z myślą o emeryturze – poradnik

Dlaczego na emeryturę trzeba oszczędzać już teraz?

Na pewno spotkałeś/aś się ze stwierdzeniem, że na emeryturę trzeba zacząć oszczędzać już teraz. Nie każdy jednak rozumie, jakie argumenty kryją się za tym tokiem myślenia. Wyjaśnimy je, bo jeśli zrozumiesz, dlaczego musisz zająć się tematem emerytury już teraz, to w przyszłości na tym zyskasz.

Niemal wszystkie kraje zachodnie się wyludniają – zjawisko to nazywa się katastrofą demograficzną. Za 50 lat w Polsce będzie żyło nieco ponad 24 mln osób w porównaniu do 35 mln obecnie, a duża część z nich będzie emerytami. Przełoży się to na ok. 11,5 mln pracujących, wobec ok. 18,5 mln obecnie. Z każdym rokiem liczba emerytów będzie zatem rosła, a liczba pracowników zmniejszała się. A przecież na publiczną emeryturę zarabiają pracujący – ZUS nie ma własnych oszczędności, a wszystkie świadczenia wypłaca z bieżących składek pracowników i przedsiębiorców oraz z dotacji z budżetu państwa.

Państwowa emerytura w przyszłości będzie zatem niska – i musi być niska, bo na jednego emeryta przypadnie dużo mniej pracowników, niż jest obecnie. Niestety sytuacja demograficzna kraju nie zmieni się, a wręcz prawdopodobnie jeszcze się pogorszy, nawet jeśli masowo przyjmiemy do Polski miliony imigrantów – a to jest coś, na co polskie społeczeństwo się raczej nie zgodzi. Już teraz wiemy, że aby żyć komfortowo na emeryturze, trzeba zaoszczędzić – i to raczej niemało.

IKE i IKZE, czyli trzeci filar emerytalny

Aby wesprzeć Polaków w budowie środków na emeryturę, państwo stworzyło kilka różnych programów, które wspólnie tworzą tzw. trzeci filar emerytalny – w pełni prywatny i całkowicie dobrowolny. Wśród nich dużą popularnością cieszą się PPK, czyli Pracownicze Plany Kapitałowe, ale mogą do nich przystąpić tylko osoby zatrudnione na umowie o pracę w średnich i dużych firmach. Oczywiście warto z nich korzystać, natomiast dużo większe zainteresowanie dotyczy dwóch atrakcyjniejszych programów – IKE oraz IKZE. Oto, czym się różnią!

IKE – jak działa i dlaczego warto je mieć?

IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne, to najprostsze narzędzie do samodzielnego oszczędzania na przyszłość. Każdy dorosły Polak może otworzyć je w banku, domu maklerskim takim jak XTB, towarzystwie funduszy inwestycyjnych czy u ubezpieczyciela.To ty decydujesz, w jaki sposób inwestujesz swoje środki– możesz wybrać lokaty, obligacje, fundusze ETF lub akcje firm. Decyzja należy do Ciebie, natomiast posiadane środki należy w miarę możliwości dywersyfikować, aby zmniejszyć ryzyko.

Główną korzyścią z IKE jest fakt, że zyski kapitałowe nie są opodatkowane. Oznacza to, że jeśli zgromadzisz środki i będziesz je inwestować np. w akcje czy fundusze, nie zapłacisz podatku Belki (wynoszącego 19 proc. zysku z kapitału), pod warunkiem że wypłacisz pieniądze dopiero po osiągnięciu wieku emerytalnego (po 60 roku życia). To ogromna oszczędność w skali kilkudziesięciu lat, bo pozwala ci zachować pełny efekt procentu składanego.

Na IKE obowiązuje roczny limit wpłat, który zmienia się co roku wraz z przeciętnym wynagrodzeniem krajowym. W 2025 roku wynosi on około 23 tys. zł. To spora kwota, ale nie musisz od razu wpłacać maksymalnej sumy. Możesz przelewać mniejsze środki, by stopniowo budować swój kapitał. Ważne, że pieniądze są bezpieczne i należą wyłącznie do ciebie – nie przepadają nawet w przypadku upadku instytucji finansowej, która prowadzi twoje konto.

IKE to rozwiązanie dla osób, które chcą mieć maksymalną swobodę w dostępie do pieniędzy. Jeśli z jakichś powodów potrzebujesz środków przed emeryturą, możesz je wypłacić w każdej chwili – jedynym kosztem będzie podatek Belki od zysków. W praktyce IKE łączy zalety konta inwestycyjnego i oszczędnościowego z dodatkową ulgą podatkową, jeśli dotrwasz z nim do wieku emerytalnego!

IKZE – ulga podatkowa już teraz

IKZE, czyli Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, działa podobnie do IKE, ale ma jedną istotną przewagę – korzyść podatkową odnosisz tu i teraz. Wszystkie wpłaty, które dokonujesz na IKZE, możesz odliczyć od podstawy opodatkowania w rocznym PIT. Oznacza to realną ulgę podatkową, której wysokość zależy od twojego dochodu i stawki podatkowej.

Jeśli jesteś na skali podatkowej i zarabiasz 120 tys. zł rocznie, wpłata maksymalnego limitu na IKZE pozwoli ci zmniejszyć podstawę opodatkowania o około 9 tys. zł (limit na 2025 rok wynosi 9 388 zł). W praktyce daje to nawet kilka tysięcy złotych zwrotu w rozliczeniu rocznym. Oznacza to, że oszczędzając na emeryturę jednocześnie poprawiasz swoją sytuację finansową tu i teraz.

IKZE ma też inne cechy wspólne z IKE – możesz prowadzić je w banku, funduszu, ubezpieczycielu czy w domu maklerskim, a zgromadzone środki są twoją własnością i podlegają dziedziczeniu. Różnica polega na tym, że przy wypłacie po osiągnięciu wieku emerytalnego (65 lat) nie ma pełnego zwolnienia podatkowego. Wypłacone środki są objęte ryczałtem podatkowym w wysokości 10 proc. Mimo to, dla wielu osób takie rozwiązanie i tak jest korzystne, zwłaszcza jeśli uwzględnimy wcześniejsze odliczenia w PIT.

Limit wpłat na IKZE jest znacznie niższy niż w przypadku IKE, ale ulga podatkowa sprawia, że wiele osób zaczyna właśnie od tego konta. Dotyczy to szczególnie osób o wyższych dochodach, bo to one najbardziej zyskują na IKZE. W dłuższym horyzoncie oszczędzanie na IKZE stanowi skuteczny sposób budowy kapitału na starość, a jednocześnie zapewnia wymierne oszczędności tu i teraz. W ten sposób od razu zyskujesz dodatkowe benefity związane z oszczędzaniem na emeryturę!

Jak założyć konto IKE i IKZE?

Wiele instytucji finansowych w Polsce oferuje konta IKE oraz IKZE, przy czym największą popularnością wśród klientów cieszą się niektóre banki oraz firma brokerska XTB. Ta ostatnia zyskała ostatnio na znaczeniu z trzech powodów. Po pierwsze, od wielu lat prowadzi intensywnie działania reklamowe w polskim Internecie. Po drugie, jest w pełni polską firmą – jej akcje są notowane na warszawskiej giełdzie. Po trzecie, nie pobiera prowizji za handel akcjami i funduszami ETF, w przeciwieństwie do większości banków.

W praktyce taka prowizja pojawia się dopiero po przekroczeniu 100 tys. euro obrotów w skali miesiąca, ale nie oszukujmy się – kto kupuje i sprzedaje tak duże sumy w miesiącu? Zwykli użytkownicy nie płacą na XTB ani złotówki prowizji za korzystanie z IKE i IKZE – w praktyce oba konta są w pełni darmowe. Zresztą wpłaty oraz wypłaty są również bezpłatne. Stąd rekomendujemy inwestowanie na emeryturę właśnie za pomocą XTB, bo – dla porównania – domy maklerskie w bankach pobierają 5-10 zł prowizji za każdą transakcję.

Aby założyć konto IKE lub IKZE w XTB, musisz najpierw zarejestrować się na tej platformie: link do rejestracji. Zrobisz to też za pomocą telefonu komórkowego – wystarczy, że pobierzesz aplikację mobilną XTB na Androida lub iOS, a następnie wypełnisz formularz rejestracyjny. Następnie musisz dokonać pełnej weryfikacji za pomocą dowodu osobistego i skonfigurować uwierzytelnianie dwuskładnikowe.

Gdy twoje konto zostanie już aktywowane, wejdź w zakładkę portfolio. Znajdziesz w niej dwie opcje: IKE oraz IKZE. Wybierz jedną z opcji lub od razu załóż oba konta. Następnie możesz wpłacić na IKE oraz IKZE środki z głównego konta XTB, pod warunkiem, że nie osiągnąłeś jeszcze limitu wpłat. Aktualny limit wpłat do wykorzystania, skład portfelu oraz pozostałe szczegóły znajdziesz po kliknięciu w IKE. Interfejs jest prosty i czytelny, raczej nie powinno z nim być większych problemów.

Uwaga:

Transakcje powyżej 100 000 EUR zostaną obciążone prowizją w wysokości 0,2% (min.10 EUR). Może mieć zastosowanie 0,5% koszt przewalutowania. Oferowane instrumenty finansowe są ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.

IKE: Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych przysługuje po ukończeniu 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych w wieku 55 lat i wpłacaniu na IKE przez 5 lat lub połowy wartości 5 lat przed wypłatą.

IKZE: Ulgi podatkowe przysługują po spełnieniu przesłanek ustawowych. Oferowane instrumenty finansowe są ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.