Praca jako adwokat – zawód, kariera, zarobki

Czym zajmuje się adwokat?

Jest to prawnik, który świadczy pomoc prawną, a w szczególności udziela porad prawnych, sporządza opinie prawne, opracowuje projekty aktów prawnych lub umów oraz występuje przed sądami i urzędami.

Co do zasady, jego miejscem pracy jest kancelaria adwokacka, którą może prowadzić samodzielnie lub z innymi osobami (adwokatami, radcami prawnymi) w formie spółek osobowych (np. spółka jawna, spółka partnerska). Spotkać go możemy również w urzędach czy podmiotach gospodarczych, gdzie pełni rolę prawnika wewnętrznego, tzw. in-house. Natomiast nie może on być zatrudniony w ramach umowy o pracę.

Spora część adwokatów obsługuje osoby prywatne, co wymaga sprawnego poruszania się w obszarze prawa cywilnego (spadki, umowy, nieruchomości), rodzinnego, ale również (a może głównie) karnego. Oczywiście, wielu z nich obsługuje również biznes, co wymaga bardzo dobrej orientacji co najmniej w przepisach prawa cywilnego, handlowego i gospodarczego. Możliwości specjalizacji jest tyle, ile gałęzi prawa. Duże zapotrzebowanie na obsługę obserwuje się również w obszarze prawa własności intelektualnej, nowych technologii czy ochrony danych osobowych. Młody adwokat, który rozkręca swoją kancelarię często łapie każde zlecenie, natomiast z czasem, w miarę budowania marki, ma szansę na ich selekcję pod kątem specjalizacji. Dlatego, jeśli chcemy od początku skupić się na danym obszarze, warto poszukać pracy w kancelarii, która się w nim specjalizuje albo posiada w strukturach odpowiedni zespół zajmujący się danymi zagadnieniami (np. zespół prawa nowych technologii, zespół prawa nieruchomości czy prawa ochrony danych osobowych).

Jak zostać adwokatem?

Do wykonywania tego zawodu, oprócz ukończenia wyższych magisterskich studiów prawniczych, konieczne jest odbycie 3-letniej aplikacji adwokackiej, pomyślne zdanie egzaminu oraz uzyskanie wpisu na listę adwokatów. Na listę adwokatów, zgodnie z ustawą Prawo o adwokaturze, może być wpisany ten, kto:

· ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce,

· korzysta w pełni z praw publicznych,

· ma pełną zdolność do czynności prawnych,

· jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata,

· odbył aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki.

Dopiero wtedy uzyskuje odpowiednie uprawnienia i może posługiwać się tytułem zawodowym adwokata. Wcześniej, podczas aplikacji korzysta z pewnych uprawnień, jakie przysługują aplikantowi adwokackiemu. Chodzi tu m.in. o możliwość zastępowania adwokata w postępowaniach sądowych.

Co to jest aplikacja adwokacka?

Aplikacja adwokacka przypomina studia. Jej celem jest przygotowanie do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu adwokata. Aby się na nią dostać należy ukończyć studia prawnicze oraz zdać egzamin wstępny. Rozpoczyna się ona 1 stycznia i trwa 3 lata. W jej trakcie aplikanci uczestniczą w zajęciach (zwykle 1 raz w tygodniu), podczas których dogłębnie poznają prawo cywilne, karne, administracyjne, handlowe i wiele innych. Ponadto, odbywają praktyki w sądach i kancelariach. Każdy aplikant musi mieć swojego patrona, którym jest doświadczony adwokat.

Aplikacja adwokacka jest odpłatna, a jej koszt ustalany jest w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w sprawie wysokości opłaty rocznej za aplikację. Obecnie opłata roczna wynosi ona 5 850 zł.

Aplikant adwokacki może być zatrudniony na podstawie stosunku pracy (umowa o pracę). Ponadto, przysługuje mu zwolnienie od pracy w celu odbywania zajęć szkoleniowych (pod warunkiem, że pracodawca wyraził zgodę na odbywanie aplikacji adwokackiej).

Po sześciu miesiącach aplikacji adwokackiej aplikant może zastępować adwokata przed sądami, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami, z wyjątkiem Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu.

Dla kogo jest ten zawód?

Zawód adwokata wymaga na pewno solidnego wykształcenia, uczciwości, dokładności i umiejętności logicznego myślenia. Istotna jest również umiejętność radzenia sobie ze stresem. Jednym z formalnych wymogów, oprócz wykształcenia, jest rękojmia prawidłowego wykonywania zawodu. Ważna jest również dyskrecja, ponieważ adwokat jest ustawowo obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej.

Cenne są również umiejętności miękkie, ponieważ jest to w dużej mierze praca z ludźmi. Dlatego już na studiach dobrze jest rozwijać interpersonalne umiejętności i uczestniczyć w wykładach specjalizacyjnych oraz kursach z obszaru komunikacji, negocjacji czy zarządzania, a potem rozwijając karierę pamiętać o ciągłym rozwoju kompetencji.

Bardzo istotna jest zatem chęć nieustannego rozwoju i nauki. Jest to spowodowane często zmieniającymi się przepisami prawa, co implikuje potrzebą ciągłego rozwijania swoich kompetencji, a także dużą konkurencją na rynku. Pomocne mogą być studia podyplomowe lub liczne szkolenia organizowane przez samorząd adwokacki (okręgowe rady adwokackie) oraz komercyjne organizacje.

Jeśli chodzi o koszty, to praca adwokata opiera się na wysiłku umysłowym, natomiast (chociażby w przypadku własnej kancelarii) niezbędne są inwestycje w lokal, sprzęt, system informacji prawnej, czy szkolenia. Dużo mniejsze nakłady ponoszą adwokaci decydujący się na pracę w kancelariach czy podmiotach gospodarczych.

Ile zarabia adwokat?

Wynagrodzenia, jak w każdej branży, są zróżnicowane i zależą od szeregu czynników: doświadczenia, specjalizacji, czy nawet znajomości języków obcych, a także formy wykonywania zawodu, czy miejsca pracy (kancelaria polska, międzynarodowa, podmiot gospodarczy, urząd). Początkujący adwokat, który wcześniej z powodzeniem zdobywał doświadczenie jako aplikant, może liczyć na miesięczne wynagrodzenie już na poziomie od kilku tysięcy złotych wzwyż, a doświadczeni nawet po kilkanaście, kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Adwokat a radca prawny

W obecnym staniem prawnym zawód adwokata przypomina zawód radcy prawnego, natomiast nie należy ich ze sobą mylić. Posiadają oni osobne i niezależne od siebie samorządy. Również aplikacje przygotowujące do egzaminu i same egzaminy przeprowadzane są osobno. Jedną z różnic jest to, że radca prawny może być zatrudniony na umowę o pracę, a adwokat nie ma takiej możliwości. Do niedawna radcowie nie mogli występować w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe, natomiast po zmianie przepisów przyznano im takie uprawnienia (pod warunkiem, że nie pozostają w stosunku pracy). Jednak nadal zawód adwokata bardziej kojarzony jest ze sprawami karnymi niż zawód radcy prawnego. W sądzie adwokaci występują w todze z zielonym żabotem.